Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Chorobyweneryczne
33
dytoponowniewzmożonoszczepienia,jednakmieszkańcybylibardzooporni
iakcjaprzebiegłaospale.Naziemiachpolskichospawystępowałajeszczepo
1918roku.Porozpoczęciusystematycznychszczepieńw1922rokuliczbaza-
chorowańgwałtowniespadła.Podrugiejwojnieświatowej,przypadkiospyod-
notowanowPolscew1953roku,kiedyzarażonybyłpodróżnyzestatku,który
zawinąłdoGdyni,potemw1962roku,gdychorymokazałsiępasażerstatku
przybyłegozIndiidoGdynii,aw1963rokuospapojawiłasięweWrocławiu,
znowuprzeniesionazIndii68.
Gruźlicastanowiławielkiezagrożeniejużwśredniowieczu,aleipóźniej.
ZwiększeniezachorowańnatęchorobęnastąpiłojednakdopierowXVIII
iXIXwieku69.
Chorobyweneryczne
Chorobywenerycznesąnajbardziejmoralizowanąodmianąchoróbiwią-
żąsięzesferąseksualną,którazperspektywyzdrowotnejmadosyćspecyficz-
nycharakter.StałysięproblememnumerjedenpodkoniecXVwiekuoraz
wXVIwieku,wywołująclękiprzerażenie.JakodatęprzybyciasyfilisudoEu-
ropyzAmerykiPołudniowejpodajesięrok1495,chociażczęśćhistoryków
twierdzi,żewystępowałiwcześniej,jedyniemniejwidocznyinierozpozna-
ny.Zwłaszczawwypadkukiłyuznawano,żebyłaonakarąboskązagrzechy.
JużświętyAugustynprzestrzegał:nZlikwidujprostytutki,anieszczęściaizło
wstrząsnąświatem,nadajimrangęuczciwychkobiet,aniegodziwośćiniesława
zniszczącałyświat”70.Główneogniskazarażeństanowiłydużemiasta,gdziela-
dacznicewystępowaływmasiezewzględunaturystów,wojskoczychoćbypąt-
ników(Rzym),ichdziałalnościsprzyjałyrównieżśrodowiskadworskie,dwory
magnackie,elityorazbogatemieszczaństwo.Bezżenniżołnierzeimarkietanki
odgrywaliogromnąrolęwroznoszeniuchoroby.Popytnanierządnicetworzyli
samotnimężczyźni,którychbyłobardzowielu,boroiłosięwtamtymświecieod
mężczyzn,niemogącychsobiepozwolićnazałożenierodziny.Nawsiiwmie-
ściesamotnymipozostawaliliczniparobkowieisłużbadomowa,czeladnicy,
68Tamże,s.357-359.
69ZbigniewKuchowicz,Obyczajestaropolskie,s.87;MargaretHumphreys,Gruźlica:su-
chotyicywilizacja,w:Wielkieepidemiewdziejachludzkości,red.KennethF.Kiple,Po-
znań2002,s.198-199.
70ClaudeQuetel,NiemoczNeapolu,czylihistoriasyflisu,Wrocław1991,s.259-308;Wa-
cławUrban,ZnaczeniekiływdziejachPierwszejRzeczypospolitej,ArchiwumHistorii
iFilozofiiMedycyny,60,1997,s.1-2;MaryLindemann,MedicineandSocietyinEarly
ModernEurope,s.183.
