Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
1.GłównezmianywobszarzezdrowotnościdoXIXwieku
niepytanoostudia;leczył,ktochciał,jeślitylkopacjentówznalazł.Pacjenci
byliłatwowierni:wystarczałaimfama,żektośdobrzeleczy,wierzylicudotwór-
com,szarlatanom.Najwięcejtubyłoobcych.Przyjeżdżaliobcyzróżnychstron
izawszetuobcymiałnajwiększeszansepowodzenia.Niektórychsprowadzali
możnipanowie”93.NieinaczejjednakbyłonaZachodzie.
JużodczasówHammurabiegopojawiałysięuwagiokaraniulekarzyza
szkodzeniechorymprzezniedbalstwoibłędywsztucelekarskiej.Wprzypadku
chirurgówiaptek,mechanizmykontroliwprowadzałycechy.Funkcjonowałna-
wetstereotypnapuszonegouczonegomedyka,któryrealniechoremuniewiele
możepomóc.Stereotyptenstanowiłprzedmiotkomedii,m.in.molierowskich.
Lekarzenadawalisiędotegowyjątkowo,posiadalibowiemłatwydoskojarze-
niazawodowyuniform,złożonyzwysokiejszpiczastejczapkiidługiegostroju.
PrzemierzalizawszeParyżnamułach,dyskutującpołacinieosprawachme-
dycznych.Wstereotypielekarzaprzedstawianojakocynikamyślącegojedynie
ohonorariach,anieodobrupacjenta94.
Chirurdzyzajmowalisięuszkodzeniamiizłamaniamikości,puszczaniem
krwi,nacinaniemropniorazwyrywaniemzębów.Słowochirurgiapochodzi
zgreckiegoźródłosłowu(grec.cheirourgie)oznaczającegorękodzieło.Podob-
nejestznaczeniesłowacyrulik.Lekarzybrakowało,więccyrulicyichirurdzy
powszechnieichzastępowali.Praktykęchirurgicznąprowadzonojużwstaro-
żytnościiwczesnymśredniowieczu,takżesłowiańskim.Pierwszyznanystatut
cechuchirurgówwnaszymregioniepochodzidopieroz1454rokuponieważ
wcześniejchirurdzydziałaliwsposóbniezorganizowany.Niecopóźniejpowsta-
wałycechywinnychmiastach:w1477rokuwKrakowie,wroku1484wRzeszo-
wie,wroku1517wPoznaniu,wroku1522wPrzemyślu,aw1614rokuwTo-
runiu95.
ofiarąniedostatecznejwiedzychirurgaHofmanapadłnp.niejakiLeonSi-
tański,któryzłamałnogę.Chirurgnobejrzawszyrozpoczętąmejnogikurację,
naprzódpierwszeonejopatrzeniezganił,asampodejmującsięmnieleczyć,
ocenęzakurację30złumówiłsięiżewprzeciąguczterechniedzielzupełnie
złamanąwyleczynogęzobowiązałsię,leczwczasieczynionychoperacjiprzez
niedoskonałośćsztukichirurgicznejkościzłamanychzłożyćizestawićniepo-
trafił,zrządziłto,iżkośćkilkakrotniewyłażącznieznanymbólempotrzykroć
93JanStanisławBystroń,DziejeobyczajówwdawnejPolscewiekXVI-XVIII,t.1,s.441;
MaryLindemann,MedicineandSocietyinEarlyModernEurope,Cambridge2010.
94AnielaSzwejcerowa,Molieromedycynieiolekarzach,ArchiwumHistoriiMedycyny,
40,1977,s.14-15.
95JanuszSkalski,MedycynawPolsceodczasównajdawniejszychdoupadkuRzeczypospoli-
tej,s.117-119;JanStanisławBystroń,DziejeobyczajówwdawnejPolscewiekXVI-XVIII,
t.1,s.443.
