Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Podziałsofizmatówistrukturaksiążki
Wprowadzenie
12
Omawianiesofizmatówwniniejszejpracyprzebiegawedlenastępują-
cegowzoru:definicjasofizmatu,schematjegostrukturyorazwspółcze-
sneprzykładywykorzystaniawrazzkrótkąichanalizą.Sofizmatyzo-
stałypodzielanonagrupy(zawartewodpowiadającychpodziałowiroz-
działach).Przyjętytupodziałniepretendujeanidozupełności,aniroz-
łączności.Niejesttomożliwezewzględówwyżejopisanych.Zakryte-
riumpodziałuprzyjętotupewnącechęszczególnieuderzającąwdanym
sofizmacie.
Sofizmatyźródła,opisanewpierwszymrozdziale,związanesąnie
ztym,cosięmówi,leczztym,ktotomówi.Wchwytachtychprzedmio-
tematakuniejestsamatreśćzwalczanejtezy,leczźródłojejpochodze-
nia.Zasadniczetypytegorodzajusofizmatuzwiązanegosąztym,jak
postrzeganyjestautorwypowiedzi(argumentumadhominem),jakiejest
źródłopochodzeniainkryminowanegotwierdzenia(argumentgenetycz-
ny)bądźzwiązanesązkwestiąautorytetuwspierającegodanetwierdze-
nie(argumentumadverecundiam).
Kolejnągrupęchwytówerystycznych,opisanychwrozdzialedru-
gim,stanowiąsofizmatybrakurelewancji.Relewancja,popolskuzwa-
nadorzecznością,tozwiązeklogicznyzdaniazkwestią,doktórejzda-
niesięodnosi.Argumentrelewantnyjesttozatemtakiargument,który
rzeczywiścieodnosisiędoargumentowanejtezy.Wszystkiesofizmaty
tejgrupysąargumentamiirrelewantnymi(nierelewantnymi).Możnato
orzecoprawiewszystkichwypowiedziachniemerytorycznych,alewtej
wyróżnionejgrupiebrakzwiązkuargumentacjizdyskutowanąteząjest
uderzający.Donajważniejszychsofizmatówtejgrupynależyignoratio
elenchi,czylinieznajomośćtezydowodzonej,różneodmianytzw.sło-
mianejkukłyorazfałszywytrop,polegającynacelowymodwróceniu
uwagioponentaodporuszonejprzezniegokwestii.
Rozdziałtrzecianalizujesofizmaty,którenieanalizująmerytorycznie
danegotwierdzenia,leczpokazująskutkijegoprzyjęcia.Należydonich
argumentodwołującysiędonastępstw,czyliadconsequentiam,który
wskrajnejpostaciprzyjmujeformęadabsurdum.Gdykonsekwencje
pokazanesązapomocącałegoszereguskutków,tworząargumentrówni
pochyłej.Dogrupytejnależytakżechwytstraszącyskutkamiprzyjęcia
danejtezy(argumentadbaculum)ichwytodwołującysiędokorzyści,
jakiemożeodnieśćten,ktozgodzisięzdanątezą(argumentumabutili).
Sofizmatynazwanetustrukturalnymi,pokazanewrozdzialeczwar-
tym,związanezeszczególnąstrukturąargumentu,jaknaprzykładopar-
cierozumowanianaalternatywie(chwytfałszywadychotomia),analo-
