Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Whistoriibardzoróżniedzielonosofizmaty.Arystoteleswyróżnił
sześćsofizmatówtypuindictione,czylimającychsweźródłowmowie
(np.homonimia),orazsiedempozajęzykowych,czyliextradictionem
(np.ignoratioelenchi).NatomiastCopidzielibłędywargumentacji(czy-
lisofizmaty-ang.fallacies)nanieformalne(np.adhominem)iformalne
(np.nonsequitur)8.Błędynieformalne,jegozdaniem,wymagająwyod-
rębnieniaztegopowodu,żepotrzebnajestwiedzapozalogiczna,abyod-
kryćichnieważność.ŻadenpodziałpozazaproponowanymprzezCopiego
niespełniakryteriówpodziałulogicznego.(Podziałemlogicznymda-
negozbiorujestkażdarodzinazbiorówniepustych,rozłącznychiwy-
czerpującychłączniecałyzbiór).Zkoleidzieleniesofizmatównapopeł-
nianeświadomieinieświadomieniewydajesięzasadne,brakjestbo-
wiemkryteriówpozwalającychzmierzyćstopieńzrozumieniawłasnych
błędówpopełnianychprzezdyskutanta.Byćmożejedynieprzyobraźli-
wymargumencieadpersonammożnazałożyć,żeużywającygodysku-
tantmaświadomość,żenazwaniekogośnp.idiotąniejestracjonalnym
argumentem.Wieleosób,pragnączwyciężyćspór,sięgapowszelkiedo-
stępneimśrodki,mającnauwadzejedynieichskuteczność,aniemery-
torycznąpoprawność.Wdyskusjipunktciężkościnaogółniespoczywa
naprawdzie,lecz-nacozwracałuwagęArystoteles-natym,czyjaar-
gumentacjajestbardziejprzekonująca.
Dotychczaswszelkiepróbysklasyfikowaniabłędówargumentacyj-
nychbyłykrytykowaneiżadnanieprzyniosłarezultatówpowszechnie
akceptowalnych.Jesttootylezrozumiałe,żeklasyfikacjipoddająsiępo-
jęciajasnosprecyzowane,spełniającezgóryustalonereguły.Istotąbłę-
dujestodejścieodreguł,comożebyćuczynionenabardzowielemoż-
liwychsposobów.DlategosłusznewydajesiępodejścieHamblina:ist-
niejąnormyprawdy,leczbłądniemożebyćsklasyfikowany9.Ponadto
pojawiasięproblemdemarkacjipomiędzydobrymiazłymiargumenta-
mi,chwytamiuczciwymianieuczciwymi.Problemtenwynikaztego,
żepopierwszeniemapowszechnejzgodynato,costanowidobryar-
gument,apodrugieniektóresofizmatyprzyspełnieniupewnychwarun-
kówmogąbyćuznanezaargumentyuzasadnione(np.argumentumad
hominemczyadauctoritas).Ponadtokatalogsofizmatówjestotwarty,
ateopisanewniniejszejpracystanowiąjedynieczęśćtychnajpopular-
niejszych.
8I.Copi,IntroductiontoLogic,Macmillan,NewYork1961.
9Za:M.Tokarz,Elementypragmatykilogicznej,WydawnictwoNaukowePWN,War-
szawa1993,s.27.
Wprowadzenie
11
