Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wadzona.Gdybrakujedobrychprzesłanek,eryścisięgająpojakiekol-
wiekzdania,częstoopozornymzwiązkuzgłoszonątezą.Nieznaczy
to,żekażdysięgającypochwytyerystycznejestzzałożenianieuczciwy.
Ludziebywająprzekonaniosłusznościgłoszonychtez,tylkoniezawsze
znajdująodpowiednieargumenty.Pozatymbrakwdanymmomencie
dowodunajakąśtezęnieoznaczajeszcze,żetezajestfałszywa.
Argumentymożnapodzielićnamerytoryczneiniemerytorycz-
ne.Kryteriumpodziałuzwiązanejestzestopniempewnościwyprowa-
dzaniaprzesłanekzwniosku:pewnelubprzynajmniejprawdopodobne
wargumentachmerytorycznych,żadnelubznikomewniemerytorycz-
nych.Ocena,któreargumentyniesąmerytoryczne,niezawszejestpro-
sta.JakpiszeSzymanek,nNajbardziejelementarnymzadaniemlogiki
jestwypracowanieobiektywnychmetodpozwalającychokreślić,które
argumentypowinnymiećwpływ,aktórenie,naprzekonaniaosobymy-
ślącejracjonalnie”6.Argumentystosowanewerystyceuznawanesąza
niemerytoryczneiprzeztowwiększościnieracjonalne(gdynp.odwołu-
jąsiędoemocjirozmówcyczyźródełtezyzamiastsamejtezy).
Analizaargumentów,niezależnie,czysąoneerystyczneczynie,za-
czynasięoduporządkowaniajegoelementów.Polegatonawyodrębnie-
niuzwypowiedziargumentacyjnejprzesłanekikonkluzjiorazichzwię-
złymprzedstawieniuwpostacipełnychzdań.Częstozdarzasię,żeko-
niecznejestdopisanieprzesłanekprzemilczanych,zwanychentymema-
tycznymi.Ponieważtakieprzesłankisąjedyniedomyślne,toteżczasem
trudnoojednoznaczneuzupełnienieczyjegośwywodu.Następnieprzed-
stawiasięstrukturęformalnąargumentu(niezawszejesttouzasadnio-
ne,jaknp.wargumentachadpersonam),badajegopoprawnośćlogicz-
nąiadekwatnośćużytychprzesłanek.Niniejszapracaskupiasięnata-
kiejanaliziejedyniesofizmatów.
Sofizmat
Sofizmatembędziemynazywaćwypowiedźzastępującąargumentrzeczo-
wy.Arystotelespisał,żesofizmatnuchodzizadowód,aledowodemnie
jest”7.Istotąwszelkichsofizmatówjestbrakwystarczającegouzasadnienia
wnioskuprzezprzesłankibądźużycienierelewantnychprzesłanek.
Wprowadzenie
10
6K.Szymanek,Argumentzpodobieństwa,WydawnictwoUniwersytetuŚląskiego,Ka-
towice2008,s.21.
7Arystoteles,Topiki.Odowodachsofistycznych,przekł.K.Leśniak,PWN,Warszawa
1978,s.239.
