Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Głównekierunkieuropejskiejmyśliadministracyjnej
37
Próbyteoretycznychuogólnień,dokonywaneprzezosiemnastowiecznychpoli-
cystównapodstawieżmudnieopisywanychisystematyzowanychposzczególnych
sferdziałalnościadministracjipaństwaabsolutnego,uzupełnianenastępnieoana-
lizęobowiązującychprzepisówprawnych,stworzyłyjednakżepodstawędowy-
kształceniasięwnastępnymstuleciuodrębnejnaukiadministracjiinaukiprawa
administracyjnego.Ponadtodziękinaucepolicjizaczęłysięrozwijaćtakiesfery
aktywnościpaństwa,jak:opiekaspołecznaizdrowotna,szkolnictwo,ewidencja
ruchuludności,ochronaprzeciwpożarowaitp.,dającpoczątekkoncepcjitzw.ad-
ministracjiświadczącej.24
Naukapolicjipozostawaławścisłymzwiązkuzpaństwemabsolutnym,wktó-
rymstałasięoficjalnądoktrynąpolityczno-prawną,wykładanąwramachstudiów
uniwersyteckich.25JakzauważaHubertIzdebski:„programypolicystówzakładały
umacnianiepaństwapolicyjnego,działającegodlaludu,alebezludu,aczasem
wbrewwoliludu”.26Policystówłączyłaentuzjastycznawiarawdobroczynneskut-
kiautorytarnegoustawodawstwa,wywierającawpływnapraktykęadministracyjną
państwa,którestałosiępaństwempolicyjnym(Polizeistaadt).Dokonanyprzeznich
podziałśrodkównazmierzającedozapewnieniabezpieczeństwaizmierzającedo
zapewnieniadobrobytuprzetrwałnajdłużejwnaucerosyjskiej,gdzieażdopo-
czątkówXXw.naukaadministracjiiprawaadministracyjnegopodnazwąprawa
policyjnego(policejskojeprawo)dośćnieśmiałoprzejmowała,ugruntowanejuż
powszechnie,ideekonstytucyjnegopaństwaprawa.27
24J.Langrod,op.cit.,s.74;M.Gromadzka-Grzegorzewska,op.cit.,s.20.
25Naukapolicjiwykładanabyłapoczątkowowramachkatedrkameralistyki.Jużw1727r.król
pruskiFryderykWilhelmIpowołałpierwszetakiekatedrynauniwersytetachwHalleiFrankfurcie
nadOdrą.W1730r.podobnakatedrapowstałanauniwersyteciewRintelnwHesji.WLipsku
najpierwzaczętow1742r.prowadzićwykładzkameralistyki,anastępnieutworzonodlatego
przedmiotuosobnąkatedrę.Katedrykameralistykizczasempowołanonaprawiewszystkichuni-
wersytetachniemieckich,np.wGetyndzew1755r.,wIngolstadtw1780r.ZkoleiwTybindze
iHeidelbergu,któreposiadałyodrębneakademiekameralistyki,włączonojedostrukturyuniwersy-
teckiej.Podobnierzeczsięmiaławuniwersytetachwmonarchiihabsburskiej.Katedrykameralistyki
założononauniwersytetachwWiedniu(1752),Pradze(1763),Fryburgu,InnsbruckuiKlagenfur-
cie–wszystkiew1768r.,atakżeweLwowiew1784r.WCesarstwieRosyjskimkatedryprawa
policyjnegopowstawałyod1835r.–początkowopodnazwąkatedrydobregozarząduidobrobytu
(katiedrybłagoustrojstwaibłagoczinija),aod1863r.przemianowanezostałynakatedryprawa
policyjnego(katiedrypolicejskogoprawa).D.Malec,J.Malec,op.cit.,s.58–59;T.Maciejewski,
op.cit.,s.133.
26H.Izdebski,Historiaadministracji...,s.31.
27M.Gromadzka-Grzegorzewska,op.cit.,s.18–19.
