Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
ROZDZIAŁI.PolskairosyjskanaukaadministracjiodXVIIIdopoczątkówXXw.
dziedzin,jak:ekonomia,finanse,statystyka,demografiaczypolitykagospodarcza
państwa,anawetfilozofia.8Oilekameralistykakładłanaciskgłównienakwestie
ekonomiczne,traktujączagadnieniaadministracyjnejedyniejakojedenześrodków
sprawnegozarząduskarbowegoigospodarczegopaństwa,topozostającapodwpły-
wemprawanaturypolicystykakoncentrowałasięnatworzeniusystemuśrodków
imetodkształtującychstrukturęadministracjipublicznejpaństwanowożytnego.9
Naukapolicjipowstała–niezależnieodsiebie–weFrancjiikrajachniemiec-
kich,różniącsięodpoczątkuzarównometodąbadawczą,jakisposobemosią-
ganiazałożonychcelów.Wpaństwachniemieckichprzybrałaonagłównieformę
dociekańteoretycznych,częstotypufilozoficznego,zmierzającychdostworzenia
„państwadobrobytu”;weFrancjinatomiast–formęsystematyzacjiikomento-
waniaobowiązującychprzepisóworazpraktykizarząduwewnętrznegopaństwa,
przyjmującformęmodelupolitykiadministracyjnej.
Pojęcie„policja”wpaństwiefrancuskimrozumianojakonależytyiuporząd-
kowanystansprawpaństwowych.WNiemczechzaś–wpowiązaniuzdobrym
rządem,bezpieczeństwemiwspólnympożytkiem–oznaczałoprawoitroskęwładz
państwowychostworzenieiutrzymaniewłaściwegoporządkusprawpublicznych
orazdbałośćodobropoddanych.10Zgodniezjejzałożeniami,całaadministracja
wewnętrznapaństwapozostawaławgestiipolicji,awydawanewjejramachakty
prawne(przepisypolicyjne)zmierzaćmiałydoszczegółowejreglamentacjistosun-
kówpublicznychispołecznychpoddanych,włączniezesferążyciaprywatnego.
Wkonsekwencjitermin„policja”obejmowałpierwotnienietylkosprawybezpie-
8Wodróżnieniuodwiększościautorówzajmującychsięhistoriąnowożytnejmyśliadmini-
stracyjnej,którzykameralistykiniezaliczajądonaukadministracyjnych,FranciszekLongchampsde
B,
erieriidącyjegoślademZbigniewLeońskirozciągajątopojęcietakżenanaukępolicji,wyróżnia-
jącwkameralistycetrzyokresy:1)okreswpływumerkantylizmu,wktórymkameraliścizajmowali
sięgłównieproblematykągospodarczą,formułującpoglądynatematówczesnejpolicjigospodarczej
orazpostulatyodnośniedoorganizacjiadministracjigospodarczejipolitykigospodarczejpaństwa–
czylikameralistykawłaściwa;2)okreswpływuszkołyprawanatury,wktórymtwórczośćkamerali-
stówwyrażaładążeniaabsolutyzmuoświeconegowkrajachniemieckich,zmierzajączjednejstrony
dowzmocnieniajedynowładztwaprzezusuwaniepozostałościfeudalnegoustrojustanowegooraz
uzasadnieniastalewzrastającejingerencjipaństwawcoraztonowedziedzinyżyciajednostki,zdru-
giejzaś–doograniczeniategosamegojedynowładztwapostulatamifilozofiispołecznejOświecenia,
zgodnejzideałamibogategomieszczaństwa–czylinaukapolicji;3)okrespróbypogodzeniakame-
ralistykizdoktrynąkonstytucjonalizmupoczątkuXIXw.,łączącetematykęwłaściwąkameralistom
(policystom)zdogmatycznąnaukąprawaustrojowego,pozostającegopodwpływemfrancuskiego
konstytucjonalizmu.F.LongchampsdeB,
erier,Założenianaukiadministracji,Wrocław1991,s.18;
Z.Leoński,Naukaadministracji,WydawnictwoC.H.Beck,Warszawa2000,s.3.
9J.Langrod,Instytucjeprawaadministracyjnego.Zarysczęściogólnej,t.I,Kraków1948,
s.68.
10B.Leśnodorski,Administracjawpaństwieburżuazyjnym,„PaństwoiPrawo”1971,z.3–4,
s.30–32;D.Malec,J.Malec,op.cit.,s.55.
