Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Węzełgordyjski
Churchilla(sirWinstonChurchillbyłwtedyministremkolonii)Rząd
JegoKrólewskiejMościpotwierdzałwprawdzieobietnicęutworzenia
wPalestynie„narodowejsiedzibyŻydów”,sprzeciwiałsięwszakże
przekształceniujejjakocałościwtakąsiedzibę,arozmiaryżydow-
skiejimigracjiuzależniałodnieprzypadkowobliżejniesprecyzowa-
nej„ekonomicznejpojemnościkraju”
34
.Jakobrazowotoujęto,za-
miaremLondynuniejest,by„Palestynastałasiętakżydowskajak
Angliajestangielska”,cobyłowyraźnąaluzjądoznanejwypowie-
dziChaimaWeizmannazłożonejwczasieobradparyskiejkonferen-
cjipokojowej
35
.
Niedługopotempodjętokolejnykrok,wyłączajączazgodąLigi
NarodówznacznączęśćmandatuzpostanowieńDeklaracjiBalfou-
ra.ChodziłooziemiepołożonenawschódodrzekiJordan,określa-
nejakoTransjordania.Oznaczałotouszczuplenieobszarudostępne-
godlaosadnictważydowskiego.Transjordaniapołożonanaskrzyżo-
waniudrógłączącychkrajearabskiewAzjiiAfryceoraznaszlaku
międzyKanałemSueskimaZatokąPerskąstanowiławażneogniwo
wbrytyjskimsystemieobronywtymrejonieświata.Toteżściślejsze
związanietegokrajuzmetropoliąprzynosiłoBrytyjczykomdużeko-
rzyścistrategiczne.NominalnąwładzępowierzonosynowiHusajna
ibnAlego(władcyHidżazu),Abdullahowi,pragnącwynagrodzićdom
HaszymidówzapomocudzielonąpodczaswojnyzTurcją.Młodsze-
mubratuAbdullaha,Fajsalowi(którylatem1920r.musiałuchodzić
zSyriiprzedFrancuzami),przypadłwtymczasietronwIraku.Wten
sposóbBrytyjczycyczęściowowywiązywalisięzobietnicpoczynio-
nychwkorespondencjiMcMahon—Husajn,zyskującwHaszymi-
dachpodporęswychwpływównaBliskimWschodzie
36
.
34
Tekstzob.J.C.Hurewitz,TheMiddleEastandNorthAfricainWorldPolitics.
ADocumentaryRecord,vol.II:British–FrenchSupremacy1914–1945,2
nd
ed.,
NewHaven–London1979,s.301–305;BritishWhitePaper,Cmd.1700of1922,
Palestine.CorrespondencewiththePalestineArabDelegationandtheZionist
Organization,London1922,s.17–21;GreatBritainandPalestine1915–1945,
London–NewYork1946,s.155–158(appendixIII).Tłumaczeniepolskiezob.Do-
kumentypolitykisjonistycznej,s.27–33.WartozajrzećdostudiumM.J.Cohe-
na,ChurchillandtheBalfourDeclaration:TheInterpretation,1920–1922[w:]
U.Dann(ed.),TheGreatPowersintheMiddleEast1919–1939,NewYork–Lon-
don1988,s.91–108.
35
Weizmannwyraziłsięwtedy,żeokreślenie„JewishNationalHome”rozumie
jako:„tomakePalestineasJewishasEnglandisEnglishorAmericaAmerican”.
Cyt.za:G.Kirk,AShortHistoryoftheMiddleEast.FromtheRiseofIslamto
ModernTimes,7
th
ed.,London1964,s.152.
36
OobsadzietronówzadecydowanonakonferencjiwKairzew1921r.SamHusajn
rządziłwHidżaziedo1924r.,gdystraciłwładzęnarzeczSaudów.A.S.Klieman,
41
