Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
DzisiejszyamerykańskistanPensylwaniawogólności,ahrabstwo(powiat)Luzerne
(LuzerneCounty),októrymtumowawszczególności,oddawnaposiadaswemiej-
scewhistorii.Ostatniouwagęprzyciągaraczejupadekregionu,dezindustrializacja,
ewentualniejegorewitalizacja.ZnanihistorycyspołeczniThomasDubliniWalter
Lichtniedawnopoświęcilifascynującąmonografięanalizieupadkutegoobszaru1.
Ajednakprzezwieledekadbyłatokraina,którapozostawałaprzysłowiowymko-
łemnapędowymamerykańskiejgospodarkidrugiejpołowyXIXipoczątkówXX
wieku.Byłatakżejednązkolebekamerykańskiegoruchurobotniczego.Tenokres
przypominaniniejszapraca.Niezwykłytoobszarrównieżzewzględunadziejeza-
mieszkującychgoetnicznychgrup.Niekoniecznieichlosybyłytuidentycznezlo-
samitychosób,któremieszkaływwielkichprzemysłowychmiastachUSA,anatura
pracyodcisnęłapiętnonakształtowaniusiętożsamościludzi,którzydocieralitutaj
wposzukiwaniuchlebaizarobku.
*
Początkieuropejskiegoosadnictwawiązałysięzenświętymeksperymentem”
WilliamaPenna,którypodkoniecwiekuXVIIrozpocząłosiedlanieeuropejskich
kwakrów(wroku1681)wnowejkolonii.DoPensylwaniirychłonapływaćzaczęli
nietylkoangielscyiniemieccydysydencireligijni(kwakrzy,mennonici,staromora-
wianie,Schwenkfeldersczyinnegrupyanabaptystyczne),leczrychłotakżeIrland-
czycy,Walijczycy,Szkoto-Irlandczycy.Jużzatemwswoichpoczątkachkoloniapo-
siadałaobliczewieloetniczne.Ajednakkażdagrupaosiedlałasięwtedywłaściwie
oddzielnie,osobno,pozostającwsporejizolacjiodinnychprzybyszów.Nieznaczy
to,byjużwówczasniewystępowaływzajemneniechęciiantagonizmy.Kolonia
przypominaćmogłaodtworzonązaoceanemetniczno-religijnąmozaikęEuropy,
posiadającjednocześniebardzopoważnepiętnoprotestanckiejortodoksji,różnych
zresztąodcieni.
Niniejszapracaprzedstawiaprzedewszystkimhistoriębezustanniesiępowta-
rzających-naniewielkimterytoriumiwróżnychkonfiguracjach-spotkańgrup
etnicznych.Mówiokonfliktach,lecziwspółpracypomiędzynimiorazosporach
iwyborachtożsamościowych,którychdokonywalirozmaiciimigranciatakżeich
potomkowie.GrosmateriałuoraznarracjidotyczywiekuXIXiprzybyszówzziem
polskich,leczskoronaspołecznymobraziepowiatuwdrugiejpołowieXIXwieku
zaważyłaimigracjanajrozmaitszychkolejnychgrupetnicznych,narodowych,języ-
kowych,religijnych,nieograniczamsięwyłączniedogrupypolskiej,leczstaramsię
równieżprzedstawićlosyinnychprzybyszów,zktórymiimigrancipolscywchodzili
1
T.Dublin,W.Licht,TheFaceofDecline:ThePennsylvaniaAnthraciteRegioninTwentiethCen-
tury,Ithaca,CornellUniversityPress,2005.
