Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dotychczasoweodniesieniadoautorówkojarzonychzteoriąpostkolonial-
nąsłuszniesugerują,żedanapracawpewnymstopniuwspółgrazpostulatem
poszerzeniainstrumentariumstudiówpostsocjalistycznychokrytykępostko-
lonialną(Moore2001).Propozycjeteoretycznewypracowanewramachbadań
nadpostsocjalizmem/postkomunizmemlubkrytykąpostkolonialnąstanowiły
ważnykontekstmoichbadań,alestarałemsięunikaćautomatycznegoprojek-
towaniatychteoriinamateriałbadawczy.Niepowstrzymałemsięzatoodwła-
ściwegomejprofesjietnocentryzmu-kompulsywnejkoncentracjinapodzia-
łachetnicznych.Podstawowąjednostkąanalizybyłydlamniegrupyetniczne
znajdującesięczęstowsytuacjimniejszościowej.Naswojąobronędodam,że
analizaźródełzastanychorazmojewłasnedoświadczenieterenowewskazują,
żeetnicznośćwregioniejestważnąiwznacznymstopniuzetatyzowanąformą
tożsamościgrupowej.
Etniczność,podobniejaknarodowość,jestkategoriąnietylkowspólnotową,
alerównieżpolityczną,opartąnazespolewspólnychcechkulturowych,atakże
konstruowanąi(re)produkowanąspołecznie.Zakładamwięc,żegrupyetniczne
sąnietylkowytwarzane,alerównieżwymagająnieustannegoodtwarzaniaswej
wspólnotowości11.Zadaniemantropologiiwinnobyćbadaniemechanizmówfor-
mowaniawspólnotetnicznychiichreprodukcjipoprzezprocesy,wktórychuży-
wasięmechanizmówuhistorycznienia.Oczywiściemożnażywićzastrzeżenia,
czygrupyetnicznepowinnystanowićpodstawowąjednostkęanalizyantropo-
logicznej-moimzdaniemniezawsze.Niemniejjednakwokresieradzieckim
przynależnośćetnicznaoraznarodowazostałyzinstytucjonalizowane,anastępnie
głębokozinternalizowaneprzezaktorówspołecznych(Slezkine2000).Przyna-
leżnośćetnicznastałasięnaSyberii,wMongoliiiwChinachważnymkryterium
kategoryzacjispołecznej,przezcodostarczaszeregukryteriówpoznawczych.
Dlategonależybadaćgrupyetnicznejakozmienne,relacyjneiheterogeniczne
formyorganizacjispołecznej(Brubaker2004:8-14).PowtórzyćmożnazaBruno
Latourem,żenniemagrup,sątylkoprocesygrupotwórcze”;owogrupowaniejest
nruchem,którynależykontynuować”,zapomocącodziennejgazety,obchodów
świątetc.Francuskiantropologpodkreśla,żeżadnagrupaniefunkcjonujebez
jednostektworzącychgrupę,przemawiającychwjejimieniuipodtrzymującej
jejwytwarzanie.Stabilizacjagrupyodbywasiępoprzezwyznaczaniejejgranic
nwbrewsprzecznymnaciskomwszystkichinnychkonkurującychantygrup,które
jejzagrażają”(Latour2010:39-54).
Wartozatemzadaćpytanieowarunkiformowaniagranicetnicznychorazme-
chanizmyichfunkcjonowania.Zaznaczyćnależy,żeelementyskładoweklasycz-
nychdefinicjigrupyetnicznej,takiejakrasa,kultura,język,terytorium,religia
11Prawienigdyniechodzituointencjonalnąiscentralizowanąinżynierięspołeczną.
30
WydawnictwoNaukoweUAM–wszelkieprawazastrzeżone
