Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
niuprewencyjnym(promocjazdrowia),jakileczniczymwprzypadkachaukso-
patii(zaburzeńrozwoju).
Diagnostykaauksologiczna(ocenarozwoju)możedotyczyć:
zgrupypopulacyjnejiwynikaćzokreślonegoprogramuochronyzdrowia,np.
wramachprofilaktycznychbadańokresowych,badańprzesiewowychitp.;
zindywidualnejoceny,zmierzającejdookreśleniapoziomurozwoju(granic
normy)lubdynamikitegoprocesu(badaniadługofalowe);
zpełnejdiagnozykliniczno-auksologicznej,zustaleniemrozpoznaniaipostę-
powanialeczniczegoorazprognozydotyczącejefektywnościterapii,czyli
perspektywicznejocenystanuzdrowiairozwoju.
Zagadnienieocenygranicnormywnaukachbiologicznychdotyczących
człowiekanależydonajtrudniejszych.„Wbiologiinormąjestwartośćokreślo-
nejcechy,najbardziejcharakterystycznadlazbioruokreślonychcech”.Możeto
byćstanoptymalny,zgodnyzestanemprzeciętnym.Zanormęstatystyczną
uważasiętakiprzedział,doktóregonależywiększośćosobników.
Określenienormyauksologicznej(rozwojowej)możezależećodsprecyzo-
waniarodzajunormy,celujejwykorzystywania,biologicznejcechy,wieku
ipłcidziecka,wybranejmetodyocenyorazprzyjmowanychdlaniejkryteriów,
anawetreprezentowanejspecjalności(różniceinterpretacji).Określeniegranic
normbiologicznychzmieniasięrównieżnaskutekbiokulturowychprzemian
międzypokoleniowych.
Indywidualne,znaczneróżnicerozwojucechbiologicznych,zmiennośćdy-
namikiichrozwojuwzależnościodfazyontogenezydecydująokonieczności
oddzielnejocenykażdegodziecka,aczęstotakżebadanychcech.
Określeniegranicnormyauksologicznejmożedotyczyćwymiarówciała,
np.wysokościimasyciała,jegobudowyizachowaniaproporcjimiędzyanali-
zowanymiodcinkamiciałaoraztrudniejmierzalnychjakościowychcechroz-
woju(np.cechdojrzewaniapłciowego).Indywidualnaocenarozwojuosobni-
czegoopartazatembędzienacharakterystycefenotypu(somatotypu)osobni-
czego,będącegowyrazemstopniaoddziaływaniazmiennościbiologicznej.
Jakoprawidłowyrozwójosobniczynajczęściejprzyjmujesię,jeślinieodbie-
gaonodprzeciętnegojegoprzebieguwpopulacjidziecizdrowychtejsamejra-
syigrupyetnicznej,czylidziecinieobciążonychgenetycznie,urodzonychzro-
dzicówzdrowych,wichoptymalnymokresieprokreacyjnym,dziecibezwad
wrodzonych,któreniebyłyobciążonechorobamiprzewlekłymiiwychowywa-
łysięwprawidłowychrodzinachidobrychwarunkachmaterialnych.
Osobniczyfenotypauksologicznyidynamikajegokształtowaniabędzie
funkcją„determinantów”genetycznych,„stymulatorów”hormonalnychi„mo-
dyfikatorów”środowiskowychorazczasu,jakiupłynąłodpoczęcia.
Częstośćwykonywaniapomiarówdzieckauzależnionabędzieodstopniana-
sileniadynamikirozwoju.Najczęściejprzyjmujesię,żedlauchwyceniazacho-
dzącychzmiancechmierzalnych,np.wysokościimasyciałalubobwoduklatki
piersiowej,pomiarynależywykonywaćwodstępach:
32
