Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pojęcie„ładspołeczny”
13
słabych,wrelacjachwładza–obywatel,osaczonajednostka–totalnaopiniaśrodo-
wiska–znajdzieinnywyraziinnąocenęwzależnościodtylkojednejzmiennej
decyzyjnej,awięcodtego,ktostworzyłwdanejgrupiespołecznejnormęprawną.
ObokpojęciaUkonflikt”ipojęciaUpatologiaspołeczna”wliteraturzeprzedmiotu
występujątakżeterminy:Udezorganizacjaspołeczna”
,Udewiacja”
,Unaznaczenie
społeczne”
.TerminUdezorganizacjaspołeczna”jestużywanydookreślaniawszel-
kichzaburzeńistniejącejrównowagiiporządkuspołecznego.Znaczeniowoter-
mintenjesttakpojemny,żeobejmujebardzoróżnezjawiskaspołeczne,takiejak:
zmiana,nierównomiernyrozwój,nieprzystosowanie,konflikt,dysharmonia,dys-
funkcja,napięcia.Twórcamitegopojęciasądwajuczeni:WilliamTomasiFlorian
Znaniecki,którzy,gromadząckorespondencjępolskichemigrantówwStanach
Zjednoczonychzichrodzinaminawsi,stworzylifundamentalnedziełooprze-
obrażeniachrodzinychłopskiej.Jednymzgłównychwątkówprzewijającychsię
przezsetkilistówzebranychwjednymtomieiopatrzonychwstępemjestzjawisko
dezorganizacjispołecznejnapodłożukonfliktukulturowego,etnicznegoipoko-
leniowego,jakibyłudziałemprzedstawicieliparupokoleńwsipolskiejwzde-
rzeniuzkulturąamerykańskąizachodnioeuropejską(Tomas,Znaniecki1976).
Możnawyodrębnićkilkarodzajówteoriidezorganizacjispołecznej.Należy
donichstworzonaprzezWilliamaOgburnairozwiniętaprzezMabelElliott
iFrancisaMerrillateoriaopóźnieniakulturowego(Best2006,s.533–546).
Zakładającrównomiernyrozwójkulturyoraznaukiitechniki,twórcytejkoncep-
cjiuważalikażdeopóźnieniewdziedziniekulturyzadezorganizacjęspołeczną.
Reminiscencjetejteoriiprzewijająsięwzałożeniachdobadańzlat60.XXw.
nadwpływemindustrializacjinaprzeobrażeniaspołecznewsi.Wpływprzemysłu
miałjednakambiwalentnycharakter.Zjednejstrony,wnosiłdożyciarodziny
pozytywneelementywpostacidodatkowychzarobków,lepszegowyposażenia
technicznegogospodarstwdomowych,upowszechnieniaoświaty,oddziaływania
środkówmasowegoprzekazu,leczrównocześnie,zdrugiejstrony,przyczyniał
siędopowstawaniazjawisknegatywnychwsferzemoralnejiobyczajowej.Teoria
industrializacjidośćjednoznacznieijednostronniebyławiązanazprzejawami
patologiispołecznejnawsiwrejonachuprzemysławianych(Łabędzka1974).
Twórcąinnejteoriicharakterystycznejdlaspołeczeństwzurbanizowanych
byłCharlesCooley(1962).Zgodnieztąteorią,dezorganizacjaspołecznapo-
jawiasięwtedy,gdyprzestająprawidłowofunkcjonowaćinstytucje–złapraca
wieluinstytucjigminnychprzyczyniasiędowzrostuzachowańpatologicznych.
PsychologicznepodejściedopojęciaUdezorganizacjaspołeczna”prezentuje
RobertFarris(1948),któryrozumiejąjakozakłócenieinterpersonalnychzwiąz-
kówfunkcjonalnychwgrupie.Członekhomogenicznejgrupyspołecznej,jaką
stanowiłytradycyjnelokalnespołecznościwiejskie,identyfikującsięzgrupą,ma
