Zagłada Żydów. Studia i Materiały nr 14 R. 2018

Dariusz Libionka, Barbara Engelking, Jan Grabowski, Jacek Leociak, Jan Tomasz Gross, Yehuda Bauer, Kamil Kijek, Krzysztof Persak, Krzysztof Czubaszek, Adam Puławski, Marcin Kula, Maciej Janowski, Andrzej Leder, Luiza Nader, Adam Kopciowski, Piotr Litka, Zdzisław Lorek, Grzegorz Pawlikowski, Bożena Szaynok, Marta Kubiszyn, Joanna Zentar, Marta Tomczok, Monika Adamczyk-Garbowska, Joanna Tokarska-Bakir, Stanisław Obirek, Elżbieta Janicka, Roman Romantsov, Jurij Radczenko, Daniel Logemann, Ariko Kat

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-6344-465-5

DOI:

Wydawnictwo:

Centrum Badań nad Zagładą Żydów

Rok wydania:

2018

Liczba stron:

451

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Libionka, Dariusz; Engelking, Barbara; Grabowski, Jan; Leociak, Jacek; Gross, Jan Tomasz; Bauer, Yehuda; Kijek, Kamil; Persak, Krzysztof; Czubaszek, Krzysztof; Puławski, Adam; Kula, Marcin; Janowski, Maciej; Leder, Andrzej; Nader, Luiza; Kopciowski, Adam; Litka, Piotr; Lorek, Zdzisław; Pawlikowski, Grzegorz; Szaynok, Bożena; Kubiszyn, Marta; Zentar, Joanna; Tomczok, Marta; Adamczyk-Garbowska, Monika; Tokarska-Bakir, Joanna; Obirek, Stanisław; Janicka, Elżbieta; Romantsov, Roman; Radczenko, Jurij; Logemann, Daniel; Kat, Ariko. Zagłada Żydów. Studia i Materiały nr 14 R. 2018. Red. Libionka, Dariusz; Grabowski, Jan; Leociak, Jacek; Petelewicz, Jakub; Engelking, Barbara; Haska, Agnieszka; Janczewska, Marta; Skibińska, Alina; Majew, Justyna . Warszawa: Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2018, 451 s. ISBN 978-83-6344-465-5

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Libionka, D.

A1 Engelking, B.

A1 Grabowski, J.

A1 Leociak, J.

A1 Gross, J.T.

A1 Bauer, Y.

A1 Kijek, K.

A1 Persak, K.

A1 Czubaszek, K.

A1 Puławski, A.

A1 Kula, M.

A1 Janowski, M.

A1 Leder, A.

A1 Nader, L.

A1 Kopciowski, A.

A1 Litka, P.

A1 Lorek, Z.

A1 Pawlikowski, G.

A1 Szaynok, B.

A1 Kubiszyn, M.

A1 Zentar, J.

A1 Tomczok, M.

A1 Adamczyk-Garbowska, M.

A1 Tokarska-Bakir, J.

A1 Obirek, S.

A1 Janicka, E.

A1 Romantsov, R.

A1 Radczenko, J.

A1 Logemann, D.

A1 Kat, A.

A2 Libionka, D.

A2 Grabowski, J.

A2 Leociak, J.

A2 Petelewicz, J.

A2 Engelking, B.

A2 Haska, A.

A2 Janczewska, M.

A2 Skibińska, A.

A2 Majew, J.

T1 Zagłada Żydów. Studia i Materiały nr 14 R. 2018

PB Centrum Badań nad Zagładą Żydów

PP Warszawa

YR 2018

SN 978-83-6344-465-5

Bibliografia BibTex:

@Book{ 201364, author = "Libionka, Dariusz and Engelking, Barbara and Grabowski, Jan and Leociak, Jacek and Gross, Jan Tomasz and Bauer, Yehuda and Kijek, Kamil and Persak, Krzysztof and Czubaszek, Krzysztof and Puławski, Adam and Kula, Marcin and Janowski, Maciej and Leder, Andrzej and Nader, Luiza and Kopciowski, Adam and Litka, Piotr and Lorek, Zdzisław and Pawlikowski, Grzegorz and Szaynok, Bożena and Kubiszyn, Marta and Zentar, Joanna and Tomczok, Marta and Adamczyk-Garbowska, Monika and Tokarska-Bakir, Joanna and Obirek, Stanisław and Janicka, Elżbieta and Romantsov, Roman and Radczenko, Jurij and Logemann, Daniel and Kat, Ariko", editor = "Libionka, Dariusz and Grabowski, Jan and Leociak, Jacek and Petelewicz, Jakub and Engelking, Barbara and Haska, Agnieszka and Janczewska, Marta and Skibińska, Alina and Majew, Justyna", title = "Zagłada Żydów. Studia i Materiały nr 14 R. 2018", publisher = "Centrum Badań nad Zagładą Żydów", year = "2018", address = "Warszawa", isbn = "978-83-6344-465-5" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Libionka, Dariusz

AU - Engelking, Barbara

AU - Grabowski, Jan

AU - Leociak, Jacek

AU - Gross, Jan Tomasz

AU - Bauer, Yehuda

AU - Kijek, Kamil

AU - Persak, Krzysztof

AU - Czubaszek, Krzysztof

AU - Puławski, Adam

AU - Kula, Marcin

AU - Janowski, Maciej

AU - Leder, Andrzej

AU - Nader, Luiza

AU - Kopciowski, Adam

AU - Litka, Piotr

AU - Lorek, Zdzisław

AU - Pawlikowski, Grzegorz

AU - Szaynok, Bożena

AU - Kubiszyn, Marta

AU - Zentar, Joanna

AU - Tomczok, Marta

AU - Adamczyk-Garbowska, Monika

AU - Tokarska-Bakir, Joanna

AU - Obirek, Stanisław

AU - Janicka, Elżbieta

AU - Romantsov, Roman

AU - Radczenko, Jurij

AU - Logemann, Daniel

AU - Kat, Ariko

ED - Libionka, Dariusz

ED - Grabowski, Jan

ED - Leociak, Jacek

ED - Petelewicz, Jakub

ED - Engelking, Barbara

ED - Haska, Agnieszka

ED - Janczewska, Marta

ED - Skibińska, Alina

ED - Majew, Justyna

TI - Zagłada Żydów. Studia i Materiały nr 14 R. 2018

PB - Centrum Badań nad Zagładą Żydów

CY - Warszawa

PY - 2018

SN - 978-83-6344-465-5

ER -

Netografia (standard APA):

Libionka, Dariusz; Engelking, Barbara; Grabowski, Jan; Leociak, Jacek; Gross, Jan Tomasz; Bauer, Yehuda; Kijek, Kamil; Persak, Krzysztof; Czubaszek, Krzysztof; Puławski, Adam; Kula, Marcin; Janowski, Maciej; Leder, Andrzej; Nader, Luiza; Kopciowski, Adam; Litka, Piotr; Lorek, Zdzisław; Pawlikowski, Grzegorz; Szaynok, Bożena; Kubiszyn, Marta; Zentar, Joanna; Tomczok, Marta; Adamczyk-Garbowska, Monika; Tokarska-Bakir, Joanna; Obirek, Stanisław; Janicka, Elżbieta; Romantsov, Roman; Radczenko, Jurij; Logemann, Daniel; Kat, Ariko. Red. Libionka, Dariusz; Grabowski, Jan; Leociak, Jacek; Petelewicz, Jakub; Engelking, Barbara; Haska, Agnieszka; Janczewska, Marta; Skibińska, Alina; Majew, Justyna. Zagłada Żydów. Studia i Materiały nr 14 R. 2018 [baza danych online] Warszawa: Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2018 [dostęp: 07 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/zaglada-zydow-studia-i-materialy-nr-14-r-2018-dariusz-libionka-barbara-201364.

II wojna światowa, holokaust, zagłada, stosunki polsko-żydowskie, Holocaust, zagłada Żydów, getto, Zagłada Żydów Studia i Materiały, obóz zagłady, Żydzi II wojna światowa, Holocaust studies

14. numer rocznika „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” przynosi tekst prof. Jehudy Bauera, jednego z największych historyków Zagłady, napisany specjalnie dla naszego pisma z okazji 75. rocznicy powstania w getcie warszawskim. W numerze...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-6344-465-5

DOI:

Wydawnictwo:

Centrum Badań nad Zagładą Żydów

Rok wydania:

2018

Liczba stron:

451

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Strona tytułowa2
Strona redakcyjna4
Spis treści5
Od Redakcji7
Alexander Prusin (1955–2018), Orel Beilinson9
75. rocznica powstania w getcie warszawskim12
Powstanie w getcie warszawskim. Nowe spojrzenie, Yehuda Bauer13
Studia23
Zanim stał się Przytyk. Ruch narodowy a geneza zajść antyżydowskich w wojewódzkie kieleckim w latach 1931–1935, Kamil Kijek24
Żydzi i komuniści w okupowanej Warszawie, Barbara Engelking43
Polska Podziemna wobec szantażystów i szmalcowników w Warszawie. Korekta obrazu, Dariusz Libionka63
Polscy obserwatorzy Zagłady. Studium przypadków z zakresu sztuk wizualnych – uwagi wstępne, Luiza Nader90
Przemoc antyżydowska w powojennej Polsce w świetle ksiąg pamięci, Adam Kopciowski113
Ekshumacja, której (prawie) nie było. Prace archeologiczno-ekshumacyjne w Jedwabnem w 2001 r. i ich wyniki, Krzysztof Persak131
Sylwetki147
Stanisław Żemis – świadek zagłady Żydów w Łukowie, Krzysztof Czubaszek148
Z warsztatów badawczych166
„Benzyny zużyto 8 litrów”. Prozaizacja Zagłady na przykładzie dokumentacji Archiwum Państwowego w Lublinie Oddział w Chełmie, Adam Puławski167
Śledztwo sędziego Władysława Bednarza w sprawie niemieckiego obozu zagłady Kulmhof , Piotr Litka180
Zatrzymane w archiwach. Wojewódzki Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk w Poznaniu wobec tematyki żydowskiej na łamach czasopism katolickich (1945–1950), Bożena Szaynok191
Miasto po Zagładzie. Dzielnica żydowska w Lublinie i jej upamiętnienia, Marta Kubiszyn209
Materiały228
Marta Tomczok, „Polecieć tam, gdzie nie ma getta, szopu…” Dziennik Rutki Laskier między nekroestetyką a nekropolityką, Marta Tomczok229
Trzy wizyty w Auschwitz, Monika Adamczyk-Garbowska239
W drodze do Oświęcimia, Joseph Tenenbaum243
Lament dwóch milionów, Jakow Pat247
Oszpicin – Oświęcim – Auschwitz, Mordechaj Canin251
Gorączka złota, Mordechaj Canin253
Logika uniku. O protokole audiencji Josepha Tenenbauma u prymasa Augusta Hlonda 3 czerwca 1946 r., Joanna Tokarska-Bakir260
Punkty widzenia267
Polskie obozy śmierci i polskie dobre imię, Maciej Janowski268
Konsekwencje doświadczenia Zagłady dla polskiej świadomości (i nieświadomości) społecznej, Andrzej Leder271
Skończyły się obchody rocznicy Marca, porozmawiajmy więc o nim jeszcze raz, w perspektywie długiego trwania, Marcin Kula277
Każdy z nas potrzebuje czasu, czyli rzecz nie tylko o Janie Tomaszu Grossie, Stanisław Obirek282
Sąsiedzi raz jeszcze, Elżbieta Janicka288
Omówienia300
Od radzieckiej amnezji do ukraińskiej (nie)pamięci. Zagłada w pamięci kulturowej Ukrainy 1991–2017, Roman Romantsov301
„Niemcy znaleźli u nich zrabowane żydowskie rzeczy i dlatego ich rozstrzelali”: Kureń Bukowiński, Holokaust w Kijowie i świadectwo Marty Zybaczynskiej, Jurij Radczenko320
Europejski wymiar Zagłady w książkach niemieckich historyków, czyli jak pisać o przemocy wobec Żydów wymierzonej nie przez Niemców, Daniel Logemann339
Japońskie publikacje o Zagładzie wydane po 1995 r., Ariko Katō347
Polemiki356
CV pogromu, Marcin Zaremba357
Wokół nowej książki o pogromie Żydów w Kielcach, Bożena Szaynok364
Odpowiedź na recenzje Bożeny Szaynok i Marcina Zaremby, Joanna Tokarska-Bakir369
Recenzje375
Havi Dreifuss, Relations between Jews and Poles During the Holocaust. The Jewish Perspective, Jerusalem: Yad Vashem, 2017, 304 s.376
Geographies of the Holocaust, red. Anne Kelly Knowles, Tim Cole, Alberto Giordano, Bloomington–Indianapolis: Indiana University Press, 2014, 260 s.379
Jerzy Kwiatkowski, 485 dni na Majdanku, Lublin: Państwowe Muzeum na Majdanku, 2018, 440 s.383
Krzysztof Malicki, Poza wspólnotą pamięci. Życie i zagłada Żydów w pamięci mieszkańców rejonu podkarpackiego, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, 2017, 363 s.388
Saul Friedländer, Dokąd prowadzi pamięć. Moje życie, tłum. Michał Romanek, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2017, 366 s.392
Paweł Stępień, Zadanie. „Chaskiel” Tadeusza Różewicza, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Sub Lupa, 2017, 231 s.395
Leon Volovici, Nacjonalizm i „kwestia żydowska” w Rumunii lat trzydziestych XX wieku, tłum. Kazimierz Jurczak, Kraków–Budapeszt: Austeria, 2016, 394 s.399
Grzegorz Rossoliński-Liebe, Bandera. Faszyzm, ludobójstwo, kult. Życie i mit ukraińskiego nacjonalisty, tłum. Sebastian Szymański, Warszawa: Prószyński i S-ka, 2018, 902 s.403
Monika Rice, „What! Still Alive?!” Jewish Survivors in Poland and Israel Remember Homecoming, Syracuse: Syracuse University Press, 2017, 254 s.408
Nikolay Koposov, Memory Laws, Memory Wars. The Politics of the Past in Europe and Russia, Cambridge: Cambridge University Press, 2018, 321 s.414
Upamiętnienia Zagłady417
Archiwum Ringelbluma: słowa i rzeczy, Teresa Fazan, Andrzej Frączysty418
O wystawie „Czego nie mogliśmy wykrzyczeć światu” w Żydowskim Instytucie Historycznym w Warszawie, Nawojka Cieślińska-Lobkowicz425
„Żegota. Ukryta pomoc” – o Radzie Pomocy Żydom w Muzeum Historycznym Miasta Krakowa, Dagmara Swałtek-Niewińska430
Upamiętnianie Zagłady w kraju multikulturalizmu. Kanada wobec spuścizny Zagłady od lat siedemdziesiątych do chwili obecnej, Miranda Brethour435
Noty o autorach446
Kolofon451

BarbaraEngelking

InstytutFilozofiiiSocjologiiPAN

orcid.org/0000-0001-8361-4427

bengelking@gmail.com

ŻydziikomuniściwokupowanejWarszawie

Streszczenie

WartykulezostałoopisaneukrywaniesięwokresieokupacjiwWarszawieŻydówkomunistówzwiązanychześrodowiskiem

nielegalnejPPR.Komuniścitworzyliekskluzywnąsiećpomocy,mającąistotnezasoby:możliwośćuzyskaniafałszywych

papierów,źródełutrzymania,mieszkania,okazjędowalkizNiemcamiorazpoczuciesensu.Tasiećpomocowaniepowstała

poto,bypomagaćŻydom,pomaganoraczej„przyokazji”towarzyszompartyjnymiichrodzinom.

Słowakluczowe

Zagłada,Żydzi,PPR,ukrywaniesię,Warszawa

Abstract

ThisarticledescribeshowJewishcommunistsassociatedwiththemilieuoftheillegalPolishWorkers’Partywerehiding

inoccupiedWarsaw.Thecommunistscreatedanexclusivehelpnetwork,whichhadsubstantialassets:opportunitiesfor

obtainingfalsepapers,meansofsubsistence,andaccommodation.Italsogaveoneachancetoparticipateinthestruggle

againsttheGermansandasenseofmeaning.ThehelpnetworkwasnotestablishedforthepurposeofhelpingtheJews–the

Jewsandtheirfamilieswereaidedaspartymembers,somewhatincidentally.

Keywords

Holocaust,Jews,PPR,hiding,Warsaw

Wprowadzenie

2stycznia1943r.TadekGąsiorowskiiJanekTarłowskiskładalinumer12„GłosuWarszawy”

naDolnymMokotowie,przyul.Włoskiej5,wpokojuwynajętymupanaMiętkiewicza.Dogazety

dołączonoulotkęzinformacjamiooboziezagładywTreblince:„pierwszerelacjenaocznych

świadków,uciekinierówiludzimieszkającychwokolicachTreblinkiotym,żetamjestobóz

śmierci,żeonitamsąmordowani”1.ChłopcyzPolskiejPartiiRobotniczejniewiedzieli,

żewsąsiednimpokojunaWłoskiejukrywasięŻydówka,doktórejprzychodziliszmalcownicy

pookup.Tegodniadziewczynyniebyło,szantażyściweszliwięcdopokojudrukarzy.Jedenzgości

miałkapelusikzpiórkiem,skórzanypłaszcz,obajmówilipopolsku.Zobaczylinastolekaszty

zczcionkami,niedokładnieprzykryteserwetą.Zainteresowalisię:„«tumaciedrukarnię?Aco

wytuskładacie»?«Conamdadzą,toskładamy».«Ilewamzatopłacą?»«Panie,conampłacą,

groszenampłacą…»”2.Gośćchciałzobaczyćto,cowłaśniezłożyli,przeczytałulotkęoTreblince

istwierdził:„«jasammamżonęPolkę,jarozumiem,janiemamnicprzeciwkokonspiracji,ale

najważniejszeto,żebytewszy,[…]tychŻydówstądwykurzyć,iwyjeżelinampomożecie,

tomyniebędziemywamprzeszkadzać,wymożecietutajdalejskładać,[…]wynamtylko

przygotujciezakażdymrazemnumer,żebyśmymogliwziąć,ibędziemytudowasprzychodzić».

«Ależnaturalnie,zawszeodłożymynajładniejszynumerekdlapanaszanownego».[…]Rozstaliśmy

sięjakprzyjaciele”3.Tegosamegodniaskładgazetyprzeniesionowinnemiejsce;cosięstało

zukrywającąsiękobietą–niewiadomo.Zacytowanaanegdotawprowadzawsamocentrum

opisywanychwtymtekściewydarzeń:ukrywającychsięŻydówiichkontaktówlubzaangażowania

wkonspiracjęPPR.Cotakżeważnewprzytoczonejhistorii,toklimatówczesnejWarszawy,gdzie

trudniejbyłoprzetrwaćŻydomniżdziałaczomantyniemieckiegopodziemia.

PoaryjskiejstronieWarszawywokresieokupacjihitlerowskiejukrywałysiętysiące

Żydów4.Niektórzydostawalipomocodorganizacjikonspiracyjnych,inniradzilisobiesami,

wszyscyzaśnarażenibylinadenuncjacjęczyszantaż.Ukrywającsię,korzystalizkontaktów

iznajomości,zasobówﬁnansowychispołecznych;oprzeżyciumógłzdecydowaćprzypadek,

ośmierci–ludzkiezłolubpechowyzbiegokoliczności.Prawiewszyscyprzezrozmaitepowiązania

ikontaktytworzyliniejawnąsieć,awłaściwiejednązwielukonspiracyjnychsiatekoplatających

miasto.Natesiecimożnaspojrzećzwielurozmaitychperspektyw,czytobadającjewedług

wymagańanalizysieciowej,czyteżzperspektywystrukturalnej(pomoczorganizowana,

indywidualna,samopomocżydowskalubsiećniszczycielska).Inspirującsięopisemwięzi

społecznych,możemypodzielićtakżesiecipomocowe,nanaturalne(wspólnepochodzenie,

pokrewieństwo),stanowione(narzuconeprzezprawo,społeczeństwo,zorganizowane)albo

zrzeszeniowe(tworzonenazasadziedobrowolnościprzezludzinależącychdoorganizacji

społecznych).Wtakiejperspektywienaturalnesiecipomocytworzączłonkowierodzin,przyjaciele,

mieszkańcyjakiegośmiastapomagającysobiewzajemnie.Siecistanowione

totewspółorganizowaneprzez„Żegotę”,ŻydowskiKomitetNarodowyiBund.Siećzrzeszeniową

tworzązaśludzie,którychłączywspólnotaświatopoglądowaczyideologiczna,którzydobrowolnie

zesobąwspółpracują,byudzielaćŻydomwsparcia.Wtymartykule5skupiamsięnajednejztakich

Brak wyników

Zagłada Żydów. Studia i Materiały nr 14 R. 2018

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra