Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
15
sem,zmęczeniem,alienacją,depresjączykryzysemegzystencjalnym.Dodaje,żespecy-
ficznącechąodróżniającąwypalenieodtychpojęćjestfakt,żestanowionozawsze
końcowyprocesstopniowejutratyzłudzeń(rozczarowania)codomożliwościznalezie-
niasensużyciawpracyzawodowej.Zreguływystępujeonotylkouosóbzdużymi
oczekiwaniami,którepracująprzezdługiczaswsytuacjachemocjonalnieobciążających
–częstozludźmi.Innaważnaróżnicapoleganatym,żewypaleniezawodowejestzja-
wiskiemowielebardziejspecyficznym,podczasgdystresizmęczeniezdarzająsiękaż-
demuimogąbyćwynikiemniezliczonychsytuacji,przykładowokonfliktów,utratypra-
cy,chorobyiproblemówwżyciuosobistym(Pines,2007).Jeżelichodziostres,to
Lazarusrozróżniatrzytypystresu:układowy,psychologicznyispołeczny(za:Monat,
Lazarus,1985).Stresukładowywiążesięprzedewszystkimzzaburzeniamiwukładach
tkankowych,strespsychologicznyzczynnikamipoznawczymi,prowadzącymidooceny
zagrożenia,astresspołecznyzzakłóceniemjednostkispołecznejlubsystemuspołecz-
nego.Natomiastzmęczeniefizyczne,jakokreślatoPines(2007),charakteryzujesiętym,
żepowypoczynkumożnaodrazudojśćdosiebie,podczasgdywprzypadkuwypalenia
tegorezultatuniemożnatakszybkouzyskać,asamozmęczeniefizycznemożnazaliczyć
dopozytywnychdoznań,podczasgdywyczerpaniefizycznewwypaleniutoodczucie
bardzoróżneod„normalnego”fizycznegozmęczenia.
Depresja,alienacjaikryzysegzystencjalnysądoświadczeniamicałościowymiiogól-
nymi,którewpływająnawszystkieaspektyżyciadanejosoby,podczasgdywypalenie
jestdoświadczeniemcharakterystycznymdlaludzi,którzyprzezdługiczaspracują
wsytuacjachemocjonalnieobciążających(Pines,2007).Depresja,wedługDSMIII,jest
nastrojemdysforycznym,czyliutratązainteresowaniawszystkimilubprawiewszystki-
mizajęciamiorazzanikiemczerpanejznichprzyjemności.Nastrójdysforycznyokreśla
sięjakoprzygnębienie,smutek,chandrę,rozpaczitd.Wprzeciwieństwiedowypalenia
depresjaprzenikawszystko.Natomiastalienacjajestogólnymdoświadczeniemuludzi,
którzynigdynieoczekiwaliodswojejpracyniczegoinnegopozazapłatą(Pines,2007),
akryzysegzystencjalnyto,ogólnieujmując,poczucie,żeniemasiępocożyćiniemoż-
nasięspodziewaćniczegodobrego(Maddi,1967;1970).
Wpodsumowaniudefiniowaniawypaleniazawodowegomożnaposłużyćsięsyntezą
Pines(2007),którastwierdziła,żechociażprzytoczoneokreśleniawypaleniazawodo-
wegoróżniąsięmiędzysobąpodpewnymiwzględami,tojednakwedlewszystkichspo-
tykanychwliteraturzenaukowejdefinicji,azwłaszczaFreudenbergera,Maslachoraz
PinesiAronsona,wypaleniejestrozpatrywanejakostanzmęczeniaiwyczerpaniaemo-
cjonalnego,któryjestkońcowymwynikiemstopniowegoprocesuutratyzłudzeń(roz-
czarowania).Autorkatadodaje,żeprzykładowodlaFreudenbergeraprocestenjestspo-
wodowanyprzezniepowodzeniewrealizacjioczekiwanegoipożądanegocelu,podczas
gdyMaslachzaprzyczynętegoprocesuuznaje„pracęzludźmi”,asamajestzwolen-
niczkąopinii,jakobywypaleniebyłopowodowaneprzezdługotrwałezaangażowanie
wsytuacjeobciążającepodwzględememocjonalnym.
Jednakchcącwskazaćnajodpowiedniejsząkoncepcjępodejściadoproblemuwypa-
leniadlaanalizowanejwtejpracygrupyzawodowejlekarzyipielęgniarek,możnaskła-
niaćsiędodefinicjiwypaleniazawodowegowujęciuwielowymiarowymMaslach,gdyż
wyakcentowaniedoświadczanegoprzezjednostkęstresuwsplociespołecznychuwarun-
kowańpozwalaodróżnićwypalenieodinnych,związanychzpracązawodową,przy-
