Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.Specyfikaeuropejskichperyferii
35
dyskursytożsamościowewkategoriachgryróżnymitypamikapitałuipoświęca
wieleuwagiinteligencjijakonajważniejszejfrakcjiperyferyjnejelityspołecznej
67
.
Uważam,żewartopodjąćpróbęzastosowaniagodocelówanalizypolskiejsztuki
narodowej,tymbardziejżeZaryckiobficiekorzystazteoriiPierre’aBourdieu,
któraobejmujerównieżsocjologięsztuki.
ZdaniemZaryckiego,stosunkicentrum-peryferierozgrywająsięwpolu
złożonymzdwóchsubpól,centralnegoiperyferyjnego.Pozostająonewewza-
jemnejzależności,którąmożnaopisaćwkategoriachdominacjisymbolicznej,
analogiczniedokulturowegowymiarudominacjiklaswyższychwrozważaniach
Bourdieu68.WtymujęciuEuropaŚrodkowo-Wschodniatoregionperyferyjny,
któryjednakcieszysiępewnąautonomiąwstosunkudocentrum,awięcstanowi
subpoleowłasnejstrukturzeidynamicewewnętrznej.
Centrumdominujenadperyferiamizewzględunaprzewagękapitałueko-
nomicznego,któryuznawanyjestzazwyczajzakapitałdominujący.Dziękitemu
-zgodniezkoncepcjądominacjisymbolicznejBourdieu-jestteżwstanie
narzucićperyferiomswojezałożeniakulturowejakondoksę”
,awięcwiedzę
obiektywnąobowiązującąwpolu.Wedługtychzałożeń,wysokocenionesą
zasobydominującegocentrum,anisko-zdominowanychperyferii.Pozwalato
określaćstosunekcentrum-peryferieprzypomocyzespołubinarnychopozycji,
takichjak:uniwersalność-zaściankowość,innowacyjność-imitacyjność,ra-
cjonalność-emocje,intelekt-instynkt,dyscyplina-spontaniczność,dorosłość
-dziecinność,awięcwgruncierzeczywkategoriachdyskursuorientalizmu.
Zaryckinawiązujewtymmiejscudokoncepcjiorientalizmuzaproponowanej
przezEdwardaSaida,którywykazał,żechociażskonstruowanyprzezZachód
opisWschodupretendujedostatusuobiektywnejwiedzy,towrzeczywistości
problemówPolskii-szerzej-EuropyŚrodkowo-Wschodniej,jednakjegoustaleniadotyczą
zjawiskdługiegotrwaniaiuważam,żemożnajewykorzystaćdoanalizyinteresującegonas
okresu.Wartotakżeodnotować,żeZaryckiwykorzystujeswójmodelrelacjicentro-peryfe-
ryjnychnietylkonapoziomieglobalnym,aletakżedoanalizyzależnościwewnątrzpaństwa,
międzystolicąaregionami.
67Zaryckiużywapojęcianinteligencja”naokreśleniesubiektywnejtożsamości,którajest:
n[ł]obiektemwspółzawodnictwa,aniekiedyzażartejwalkipolitycznejowpływnakształt
kategoriisymbolicznychdefiniującychżyciespołecznewbadanychkrajach”
.Patrz:T.Zarycki,
Kapitałkulturowy:inteligencjawPolsceiwRosji,WydawnictwaUW
,Warszawa2008,s.16.
68P
.Bourdieu,J.-C.Passeron,Reprodukcja:elementyteoriisystemunauczania,tłum.
E.Neyman,wyd.2,WydawnictwoNaukowePWN,Warszawa2006;P
.Bourdieu,Dystynkcjał,
op.cit.;A.Matuchniak-Krasuska,op.cit.,s.187-219.OgólnewprowadzeniedosocjologiiPier-
re’aBourdieu:P
.Bourdieu,L.Wacquant,Zaproszeniedosocjologiirefeksyjnej,tłum.A.Sawisz,
OficynaNaukowa,Warszawa2001;P
.Bourdieu,Szkicteoriipraktyki:poprzedzonytrzemastu-
diaminatematetnologiiKabylów,tłum.W
.Kroker,WydawnictwoMarekDerewiecki,Kęty
2007;idem,Zmysłpraktyczny,tłum.M.Falski,WydawnictwoUJ,Kraków2008;idem,Rozum
praktycznył,op.cit.
