Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
ROZDZIAŁ1
godnościuposzczególnychosóbpozostajewrelacjidoprzyjmowanych
przezniewartościisposobuichrealizacji.Imwyższewartościokreślasię
jakoznaczącewżyciu,tymwiększajestświadomośćichważności,atakże
imwiększejestzaangażowaniewichrealizację,tymwiększejestpoczucie
własnejwart
ościigodności(Płużek,1989).
Napodstawiepowyższychrefleksjimożnakonstatować,żepoczucie
własnej
godnościbędącepozytywnymefektemtrudurozwojumaodzwier-
ciedleniewsilecharakteru,poczuciuspełnienia,zdolnościdopodejmo-
wanianowychambitnychwyzwańosobistych,społecznych,zawodowych.
Wkształtowaniuiumacnianiupoczuciagodnościwkolejnychetapachży-
ciaistotneznaczeniemająpodstawoweprzymiotygodnościosobowej,takie
jakwolnośćiodpowiedzialność,ponieważtoonesąkluczowewpodejmo-
waniutrudnychdecyzji,przekraczaniuwłasnychograniczeń,rozwiązywa-
niudylematówmoralnych,obroniewłasnychprawiwartości.Wprocesroz-
w
ojuidojrzewaniaczłowiekawpisujesięszeregczynników,którewsposób
istotnywpływająnakształtowaniepoczuciagodności–jejumacnianielub
osłabianie.Zaliczyćdonichmożnam.in.:doświadczeniażyciowe,postawy
rodzicielskie,relacjezrodzinąigrupąrówieśniczą,trudnewydarzenialo-
sowe,atakżeprzemianycywilizacyjneikulturowe.Czynnikamiwpisują-
cymisięwtruddojrzewaniadopoczuciagodnościsązranienia.Choćsą
oneróżnejwagi,różniąsięcharakteremiokresemdziałania,tojednakza-
wsze
odnosząsiędonajbardziejkluczowychwymiarówJa(samooceny,po-
czuciawłasnejwartości,poczuciagodności),pozostawiająśladytrudnedo
wymazania.Więcej,generująpoczuciezagrożenia,utratybezpieczeństwa
iprzynależności,aczęstosprzyjająuruchamianiumechanizmówobron-
nychdającychpozornewyciszenie.Jeśliodnieśćsiędoomówionychro-
dzajówgodności,tomożnapowiedzieć,żekażdyznichnarażonyjestna
zranienie.Czynnikamiryzykazranieniagodnościosobowejsą:stygmaty-
zacja,wykluczaniespołeczneosóbchorych,niepełnosprawnych,osadzo-
nychwzakładachzamkniętych.Natomiastobecnośćchorobysomatycz-
nejipsychicznej,zniedołężnieniefizyczneipsychiczne,utratasprawności
wzr
oku,słuchu,obecnośćzmianfizycznych,kalectwo,toczynnikiryzyka
zranieniapoczuciagodnościodnoszącejsiędowłasnejtożsamości.Zaś
utratęprestiżuspołecznego,trudnośćwrealizacjiważnychwartościoso-
bistych,społecznych,moralnychmożnarozważaćjakoczynnikiryzyka
zranieniagodnościosobistej(Steuden,2012).
Sposóbodczuwaniazranieńmacharakterzróżnicowany–obejmujemię-
dzyinnymipoczuciekrzywdy,bezsilności,zagrożenia,niesprawiedliwo-
ścilosu,utratępoczuciakontroli,brakpoczuciawłasnejwartości,wrogość,
aniekiedypragnieniezemsty.Możliwymiskutkamizranieńpsychicznych,
