Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Umacnianiegodnościipoczuciawłasnejwartościiii
19
siebieiinnych;orazpoczuciewłasnejwartości,któresprzyjaumacnianiusie-
bieizapobiegamanipulacji.ZdaniemViktoraEmilaFrankla(1978)poczucie
własnej
godnościpodobniejakpoczuciesensużycianależydokluczowych,
egzystencjalnychwymiarówżyciakażdegoczłowieka.Możnajeosiągnąćpo-
przezpodejmowanietwórczejpracyiwypełnianiekonkretnegozadania;pre-
ferencjęirealizacjęwartości,takichjakdobro,prawda,piękno;kontaktzdru-
gimczłowiekiem;zmaganiesięzchorobą,niepełnosprawnościąicierpieniem.
ZdaniemFranklatoczłowieksamdecydujeokształcieswojegożycia,mabo-
wiemmożliwośćwznoszeniasięponadwłasneograniczenia.Ichprzekracza-
niewymagajednakodpowiedzialnościzawłasneżycie,iodpowiedzialnościza
postawy,jakieprzyjmujewobeczadańżyciowych,względemsiebieiinnych.
Sposóbnadawaniaznaczeniaswojemużyciu,aprzeztodoświadczaniapoczu-
ciawłasnejwartościigodnościprzezposzczególneosoby,możebyćróżny–
możesiędokonywaćpoprzezspełnianiespecyficznychdlanichzadań,reali-
zacjęważnychwichżyciuwartości,atakżeprzeżywaniechoroby,cierpienia,
niepełnosprawnościwłasnejiinnychludzi(Frankl,1978).
Rozumieniepoczuciawłasnejgodności–znaczeniowobliskiepoczuciu
własnejwart
ości–odnajdujemywkoncepcjiZenomenyPłużek(1989).Au-
torkauważa,żepoczuciewłasnejgodnościkonstytuujądwawartościujące
elementy:subiektywneprzekonanieotym,żejakoosobajestsiękimśwar-
tościowym,zasługującymnaszacunekorazsubiektywneprzekonanieotym,
żeinniludzietraktująmniejakokogośwartościowegoorazzasługującego
naszacunek(Płużek,1989).Takieujęciepoczuciagodnościmacharakter
personalnyirelacyjnyzarazem,ajednocześniejestczynnikiemmotywują-
cymdowzrostuwwymiarachosobowościowym,społecznymiduchowym.
Przekonanieowłasnejwartościorazdoświadczanieszacunkuwrelacjach
zinnymizapewniaosobiepoczuciewłasnejgodności.Wtymkontekście
postawainnychludziwzględemosobystajesięlustremspołecznym,wktó-
rymnietylkowidzionaswojeodbicie,aleodczytujetakżeto,kimjestdla
innychludzi.StanowiskoznajdujeodbiciewwypowiedziAntoniegoKępiń-
skiego,zawartejwksiążcept.Lęk:n[…]Patrzącnakogoś,widzimyjedno-
cześniesiebie,swojeodbiciespołeczne,widzimy,jakdanaosobanasodbiera
zlekceważeniem,lękiem,podziwemczypogardą”(Kępiński,2002,s.104).
WedługPłużekwpoczuciugodnościmożnawskazaćtrzykluczowe
elementystrukturalne,wyjaśniającejejuwarunkowania–należądonich:
szacunekdosamegosiebiezwiązanyzprzyjętymsystememwartościoraz
zgodnymznimpostępowaniem;zaufaniedosiebieiswoichmożliwości,
któreuzdalniaosobędopodejmowaniazadańtrudnychiodpowiedzial-
nych;orazsamoakceptacjaodzwierciedlającawiedzęoswoichmocnych
isłabychstronachbezpoczuciaklęski(Płużek,1989).Poczuciewłasnej
