Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PawełSarnecki
ORDYNACJAWYBORCZAWWYBORACH
SAMORZĄDOWYCH
PoIIwojnieświatowejsamorządterytorialnywPolscezostałreaktywowany
jedynieformalnie1,wistociezaś–poprzeznieprzeprowadzanieprzezcałyokres
jego(reaktywowanego)funkcjonowaniawyborówdoorganówstanowiących
samorządu(funkcjętęprzejęłyradynarodowe,wyłanianewdrodzedelegacji
przezpartiepolityczneiinneorganizacje)–pozostałonjedyniepomocniczymdla
administracjirządowejnarzędziemadministrowaniakrajem.Cowięcej,nawetpo
zlikwidowaniusamorząduterytorialnegowroku19502przezponadczterylata
powszechnewyborydoradnarodowychnadalniebyłyprzeprowadzane.
Pierwszaordynacjawyborczadotychorganówzostaławydana25września
1954roku,opierającsięnatypowychzasadachswoistego„prawawyborczego”
tamtychlat(faktycznyprzymuszgłaszaniajednejlisty,formalnywymóguzy-
skiwaniaprzezkandydatówbezwzględnejwiększościgłosów,przykoniecznej
frekwencjiponadpołowyuprawnionych),aktórezrozumiećiocenićmożna
dopierowkontekściecałegoówczesnegoklimatu.Wistocieniewieleodbiegała
odtychzałożeńnastępnaordynacjawyborczadoradnarodowychz31paź-
dziernika1957roku3,aczkolwiekmożnawniejdostrzecwpływpaździerniko-
wejodwilży:dopuszczeniezgłaszaniapewnejnadwyżkikandydatównadliczbą
mandatów(najwyżejopołowę,art.40,ust.3),rezygnacjęzwymogufrekwencji
izadowoleniesięwiększościązwykłąorazformalneuregulowanietrybuodwo-
ływaniaradnychprzezwyborców(art.76–82).Kolejnąordynacją,z17stycznia
19764,władzeprzeszłynasystemwspólnychwyborówdoSejmuiradnarodo-
wych(cooczywiścieczyniłowyborydoradnarodowychczymśzupełniejużnic
nieznaczącym),przyczymgodnąmożeodnotowaniazmianąbyłowprowadze-
niewymogu(zamiastdotychczasowejmożliwości)zgłaszanialiczbykandyda-
tówdoradopołowęwiększejniżliczbamandatówwokręgu.Ostatniąordyna-
1Por.ustawęz11września1944oorganizacjiizakresiedziałaniaradnarodowych(DzUnr5,
poz.22zezm.orazdekretz23listopada1944oorganizacjiizakresiedziałaniasamorząduteryto-
rialnego(DzUnr14,poz.74).
2Przezustawęz20marca1950oterenowychorganachjednolitejwładzypaństwowej(DzUnr
14,poz.130zezm.).
3DzUnr55,poz.270zezm.,por.DzUzroku1973,nr38,poz.226.
4Ustawa–ordynacjawyborczadoSejmuPRLiradnarodowych(DzUnr2,poz.15).
