Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
5.Strategiepowrotów27
Gibsona,potempodjętegoprzezrozliczneinnegałęziekultury,
wtymgrykomputerowe,komiksy,muzykęimodę.Cyber-noirbędzie
więc–narówniztematyzacjąrelacjiztechnologią(kwestiebliskie
Gibsonowi)–oznaczaćtakżestronęwizualną,współcześniekoja-
rzonąprzedewszystkimztetralogiąMatrix
53
.Cyberpunk,który
narodziłsięwlatachsześćdziesiątych
XX
wieku,czyliwmomencie
renesansunoirwkinieamerykańskim,równieżpodejmujetropy
takiejakpostaćoutsiderawalczącegozsystemem,atmosferapara-
noibądźwielkiemiastomoloch;zauważalnesąteżzapożyczenia
estetyczne.Najsłynniejszymreprezentantempodnurtujestoczy-
wiścieŁowcaandroidów(BladeRunner,1982,reż.RidleyScott),
wprowadzającydogatunkowejkreacjiprzyszłościbezpośrednie
nawiązaniadoklasycznegookresunoir(jakstrójifryzuraRachael
[SeanYoung]).InnetonaprzykładRaportmniejszości(Minority
Report,2002,reż.StevenSpielberg),MatrixiExMachina(2014,
reż.AlexGarland),atakżeprodukcjeChristopheraNolana:Incepcja
itrylogiaoBatmanie54.
53Matrix(TheMatrix,1999),Matrix:Reaktywacja(TheMatrixReloaded,2003),
Matrix:Rewolucje(TheMatrixRevolutions,2003),Matrix:Zmartwychwstania(The
MatrixResurrections,2021)LanyiLillyWachowskich.
54Wartoprzypomnieć,żezwiązkiBatmanazkonwencjąnoirsądługotrwałe
iwieloaspektowe,wykraczającepozajegoimmanentnąprzynależnośćdomrocz-
negoświatazbrodni,nocyiwielkiegomiasta(jednazpowieścigraficznychnosi
tytułBatman:GothamNoir[2001]).Postać,któraporazpierwszypojawiłasię
nakartachDDetectiveComics”w1939roku,czylijużwokresiezakorzenienia
hard-boiledfictionidwalataprzedpremierąSokołamaltańskiego,początkowobyła
bardziejdetektywem,skonfliktowanymzespołeczeństwemoutsideremniżfigurą
superbohaterską.Wielokrotnieprzenoszonynawielkiekran,Batmanzregu-
łybyłwpisywanywjakąśodmianębądźgręznoir.TimBurtonkładłnacisk
naestetykęgotyckąprzefiltrowanąprzezniemieckiekspresjonizmilicznecytaty
intertekstualne,np.zHitchcocka.ChristopherNolanwybrałpostironicznetech-
-noir(technologiastajesięuniegoniemalżesamodzielnymbohaterem–znacznie
bardziejniżwinnychodsłonachprzygódMrocznegoRycerza).ZkoleiMatt
Reeveswracadonajbardziejpodstawowegorozumienianeo-noir,operującnawią-
zaniamim.in.doDavidaFincheraorazzabiegami-wytrychami,takimijaknarracja
homodiegetyczna,wszechobecnedeszczimrok,voyeuryzmorazautoteliczne
erotyzowaniepozornieniezależnejpostacikobiecej.Burton:Batman(1989),Po-
wrótBatmana(BatmanReturns,1992);Nolan:Batman–Początek(BatmanBegins,
2005),MrocznyRycerz(TheDarkKnight,2008),MrocznyRycerzpowstaje(TheDark
KnightRises,2012);Reeves:Batman(TheBatman,2022).
