Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Właściwościmechaniczneciałstałychcharakteryzujeichodpornośćna
rozbicielubodkształcenie,comaścisłyzwiązekzichstrukturąwewnętrzną
orazwiązaniamimiędzyatomami.Zewzględunawytrzymałośćciałastałe
mogąbyć:kruche(np.kwarc,szkła),ciągliwe(np.metalerodzime,takiejak
miedź),kowalne(metale),sprężyste(tzn.odkształcająsięelastycznie,np.
mika),giętkie(odkształcająsięnastałe,np.gips)orazstrugalne(np.kryształy
gipsu).Właściwościmechaniczneciałstałychcharakteryzujetakżeichtwar-
dość,łupliwośćorazgęstość.Twardośćtoopór,jakistawiająciałastałeprzy
próbachichzarysowanialubwytworzeniawklęsłejjamkinaichpowierzchni.
Twardośćniejeststałąfizyczną,leczwłaściwościązłożoną,zależnąodwy-
trzymałościiplastycznościmateriałuorazodmetodypomiaru(np.metody
Vickersa,Brinella,Rockwella).Dooznaczaniatwardościużywasięzazwyczaj
liniowejskaliVickersa.Wmineralogiistosujesięczęstodziesięciostopniową
skalęMohsa,choćmaonaraczejhistoryczneznaczenie,gdyżniejestdostate-
cznieprecyzyjna.Porównanietwardościwybranychminerałówprzedstawiono
wtablicy1.2.
Tablica1.2
PorównanietwardościwybranychkrystalicznychciałstałychwgMohsaiVickersa
Kryształ
Talk
Gips
Kalcyt
Fluoryt
Apatyt
Ortoklaz
Kwarc
Topaz
Korund
Diament
Wzórchemiczny
Mg
CaSO
CaCO
CaF
KAlSi
C
SiO
Al
Al
Ca
2[(F,OH)
2O
5[(F,Cl)(PO
3[(OH
2
2
3
4.2H
3
3O
8
2)Si
2SiO
2O
4O
4)
10]
3]
4]
SkalaMohsa
10
1
2
3
4
5
6
7
8
9
SkalaVickersa
1300
1600
2000
8000
110
180
500
700
20
70
Zapis(F,Cl)lub(F,OH)oznacza,żekryształzawierawymienionepierwiastkiwzmiennych
ilościach(składchemicznyminerałówzróżnychzłóżmożebyćniecoinny)
Łupliwośćjestkonsekwencjągeometrycznegorozmieszczeniaatomów
wcielestałym.Jesttowłaściwośćkryształów.Niemająjejciałaamorficzne.
Polegaonanatym,żepodwpływemuderzenialubnacisku,kryształrozpada
sięwzdłużpłaskichpowierzchni,któresąrównoległedonajsłabiejzwiąza-
nychzesobąpłaszczyznatomowychkryształu.
11
