Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ogólnacharakterystykawypaleniazawodowego
25
przestanieosiąganiasukcesówwpracy,cowprowadzajednostkęwtrzeci
etapwypalenia,jakimjestobniżonepoczuciedokonańosobistych.Dla
tegoetapucharakterystycznyjestwzrostpoczuciawłasnychbrakówinie-
udolnościorazsubiektywnegoprzekonania,żenicsięwpracynieosią-
gnęło.Tenbrakwiarywewłasnyprofesjonalizm,wskutecznośćswo-
ichdziałańbezpośredniozwiązanyjestztrudnościamiwradzeniuso-
biezwymaganiami,jakiestawianesąwpracy,orazzzawodowymstre-
sem.Sytuacjęmożejednakpogarszaćfaktniedostatecznegowsparciaze
stronyotoczenia,jakteżzaniedbanieprzezjednostkępodnoszeniaprofe-
sjonalizmuikompetencji(zob.M.Maslach2000;por.M.Sekułowicz
2002;I.Chrzanowska2004;E.Wilczek-Rużyczka2008;S.Tucholska
2009).
WypaleniewujęciuspołecznejpsychologiipoznawczejH.Sęk
Zgodniezzałożeniamispołecznejpsychologiipoznawczejkluczowym
czynnikiemdlarozwojuwypaleniajestnzgeneralizowanedoświadczenie
niepowodzeniawzmaganiusięzestresemipowstanieprzekonaniaonie-
możnościskutecznegoradzeniasobieztrudnościami,uciążliwościami,
konfliktamiifrustracjamiwżyciuzawodowym”(H.Sęk2000,s.87).
Społeczno-poznawczymodelwypaleniaH.Sęk(2000)opieranazało-
żeniachpoznawczo-transakcyjnejteoriistresu,wmyślktórychdecydującą
rolęwdynamiceprocesówstresuiradzeniasobieodgrywająprocesysu-
biektywnejocenystresorówiwłasnychzasobówzaradczych.Wsytuacji
ocenianejjakostresującauruchamianesąprocesyradzeniasobiezestre-
sem,któremogąbyćukierunkowanenaemocjelubnarozwiązanieproble-
mu.Informacjezwrotneowynikachrozwiązywaniaproblemówstanowią
podstawędokształtowaniasiępoczuciaskutecznościwradzeniusobie
zestresemiwpływająnakolejneocenywsytuacjachstresowychwten
sposób,żeniepowodzenieiniskasamoskutecznośćminimalizująocenę
typuwyzwanie,asukcesiwysokasamoskutecznośćzwiększająszansęna
wystąpienietakiejoceny.Zgeneralizowaneprzekonanieoniskiejskutecz-
nościzaradczejjestszczególnymrodzajempoczuciautratykontrolinad
sprzecznościamipomiędzyoczekiwaniamiwłasnymipodmiotu,dotyczą-
cymiosobistychnormiideałówzawodowych,awymaganiamiotoczenia,
związanymizrealnymiwarunkamipracy.Przyjmując,żewypaleniepo-
wstajewwarunkachprzewlekłegostresu,wktórymistotnąrolęodgrywa-
jąkompetencjespołecznewymagającezaangażowania,możnastwierdzić,
