Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42
ZofiaBilut-Homplewicz,AnnaHanus
wkładWojtakwbadaniatekstówużytkowych,którychkoniecznośćrozpatrywa-
niawielokrotniepostulowałaiktórymwdużejmierzesiępoświęciła,dowodzi,
żetekstytenależytraktowaćjakorównoprawnyprzedmiotbadań.
MariaWojtakjestautorkąznanejwszystkimtekstologomteoriigenologicz-
nej.Jejustalenianatematwzorcówgatunkowychiichrealizacjitekstowych,
winteresującymnaskontekściegenologicznym,sąbardzoistotnewodniesieniu
dopodejśćgermanistycznych,wktórychbadaczenazasadziekonsensusuustalili
określonerudymentydotyczącetaksonomiigenologicznej.Autorkawyróżniatrzy
zasadniczekategorie,stanowiącepełnyzbiórwariantówwzorcagatunkowego:
wzorzeckanoniczny,wzorcealternacyjneorazwzorceadaptacyjne16.nRealizo-
wanajestszablonowośćwewzorcachkanonicznych,osłabianawalternacyjnych,
afunkcjonalniereinterpretowanawadaptacyjnych”17.Takiegorozróżnienianie
znajdziemywpracachgermanistycznych.Jednak,jakpodkreślawswojejpubli-
kacjiz2005rokuBożenaWitosz18,MariaWojtakwujęciudotyczącymgatunku
iwzorcagatunkowegonawiązujewyraźniedoniemieckiejlingwistykitekstu19.
Istotnieautorkasięgadotejtradycji,wyodrębniającwzorzecgatunkowyiga-
tunek,niewykluczajednaksynonimiiobupojęć,określającgatunekmianem
ntwórabstrakcyjny(model,wzorzec)”.Tymczasemwtekstologiigermanistycz-
nejmamydoczynieniazwyraźnymrozróżnieniempomiędzyTextsorte[rodzaj
tekstu]iTextmuster[wzorzectekstu].Textmustertomodelabstrakcyjny,ideal-
nytyptekstuzawierającytylkojegonajistotniejszeinajbardziejtypowecechy20,
natomiastTextsortenpowiązanesązkonkretnymirealizacjamiwzorcaimogą
wykazywaćzarównocechybardzotypowe,jakimniejtypowedladanegoro-
dzaju21.Badaczkasięgazatempoinspiracjedotekstologiigermanistycznej,jed-
naknienegujetakżepodejśćpolonistycznych,umiejętnieczerpiączobutra-
dycjibadawczychiustaleńzarównobadaczyrodzimych,jakipodejśćgerma-
nistycznych.
WpublikacjachMariiWojtakznajdujemypostulat,awłaściwiestwierdzenie
dotyczącekoniecznościotwarciasięgenologiitekstówużytkowychnadyscypliny
niefilologiczne.Autorkazauważa,żejeśligenologiachcewyjśćpozaopisbudowy
16Por.np.M.Wojtak,Genologiatekstówużytkowych…,op.cit.,s.355–356.
17Ibidem,s.351.
18B.Witosz,Genologialingwistyczna.Zarysproblematyki,WydawnictwoUŚ,Katowice2005.
19BożenaWitoszwskazujetunapublikacjęMariiWojtakz1998roku:M.Wojtak,Stylistyka
apragmatyka–staniperspektywywstylistycepolskiej,nStylistyka”,t.8,WydawnictwoUO,
Opole1998.
20W.Heinemann,Textsorte–Textmuster–Texttyp,[w:]Text-undGesprächslinguistik.Ein
internationalesHandbuchzeitgenössischerForschung,red.G.Antos,K.Brinker,W.Heinemann,
S.F.Sager,WalterdeGruyterVerlag,Berlin–NewYork2000,s.507–546.
21M.Wojtak,Genologiatekstówużytkowych…,op.cit.
