Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wstęp
dochodu.Różniąsięonemiędzysobąwzasadniczejkwestii,amianowicietym,
wjakisposóbpowinienzostaćzdefiniowanydochódnapotrzebyopodatkowania.Co
jestprzychodem,acokosztem?Czyokreślająctekategorie,należybraćpoduwagę
okreskrótki,czyperspektywęwieloletnią?Amożetoniewielkościrachunkowe,lecz
przepływygotówkowewinnyzostaćobciążonepodatkiem?
Badanewpracykoncepcjepodatkudochodowegoodbiegajączęstokroćod
tradycyjnegorozumieniadochodujakowielkościuzyskanejwjednymroku
podatkowym.Abydotrzećdoichgenezy,należyzauważyć,iżdochódmożnebyć
definiowanyodstronyuzyskaniaorazodstronyspożytkowania.Towłaśnie
rozróżnieniemiędzydwomazasadniczymipodejściamistałosiępodstawąwielowąt-
kowejdyskusji,którejistotęmożnastreścićwpytaniu,jakiejużponadtrzydzieścilat
temuposłużyłozatytułjednejzamerykańskichkonferencjinaukowych:,,Co
powinnobyćopodatkowane—dochódczykonsumpcja?’’.Pytanietonieogranicza
siębynajmniejdopowszechnejklasyfikacjidanin,wedługktórejwyróżniasię
podatkibezpośrednie(dochodowe)ipodatkipośrednie(obrotowe).Konsumpcja
możebyćopodatkowananaróżnesposoby.Wwiększościpaństwpowszechnie
stosowanesąpodatkipośredniewpostacipodatkówobrotowych(skonstruowanych
naprzykładjakopodatekodwartościdodanej)czyselektywnychpodatkówakcy-
zowych.Wprzytoczonympytaniuzawartajestjednakjeszczeinnamożliwość.
Dopuszczaonatakieskonstruowaniepodatkudochodowego,żeobciążonazostanie
defactokonsumpcja.Mowajestwówczasotzw.podatkachdochodowychzorien-
towanychnakonsumpcję.
Definicjidochoduodstronypowstawaniaodpowiadapodstawowa,najbar-
dziejrozpowszechniona,koncepcjaSchanza–Haiga–Simonsa(SHS),zgodnie
zktórąpodstawęopodatkowaniatworządochodypochodzącezróżnychźródeł,
niezależnieodichrodzajuorazregularności.Zkoleispojrzenienadochód
podatkowyodstronyjegowykorzystaniawymagadokonaniarozróżnieniapomię-
dzykonsumpcjąioszczędnościami.KoncepcjaSHSjestrównoznacznaz,,trady-
cyjnym’’rozumieniemdochodu.Stawiasięjąwopozycjidokoncepcjiopo-
datkowaniadochoduodstronykonsumpcji,któraznalazłaswojerozwinięcie
wpropozycjachlicznychautorów.
WprzeciwieństwiedopodejściaSHS,pojęciepodatkudochodowegozorien-
towanegonakonsumpcjęjestbardzopojemne,gdyżobejmujezróżnicowanekon-
cepcjeszczegółowe.Określenietojestdosłownymtłumaczeniemnazewnictwa
powszechniestosowanegowniemieckojęzycznej(konsumorientierteEinkommen-
steuer)iangielskojęzycznej(consumption-basedincometax)literaturzeprzedmio-
tu.Wsformułowanychnaprzestrzenilatlicznychpropozycjachszczegółowych
stosowanesąodmiennepodejściadokonstrukcjipodstawyopodatkowaniaiin-
nychelementówzmiennychpodatku.Łączyjenatomiastto,żeopodatkowanajest
częśćdochoduprzeznaczonanabieżącespożycie,wyłączonesązaśoszczędności
gospodarstwdomowychwzględnieinwestycjeprzedsiębiorstw.
Wniniejszejksiążceporuszonozatemproblemnierozerwalniezwiązany
zopodatkowaniemdochodu.Jestnimtakakonstrukcjapodatkudochodowego,która
