Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
Zagadnieniazwiązaneztransformacjąsystemowąniebudząjużtakichemocji
jakjeszczeniedawno.Znaczenianabrałykolejneproblemy,przedewszystkim
sprzężonezobecnąsytuacjąkryzysowąijejróżnorodnyminastępstwami.Co
jednakistotne,sporoznichprzypominapodwielomawzględamiskutkiprze-
kształceńsystemugospodarczego.JakpisałaprzedkilkunastulatyA.Dylus,trans-
formacjapolskiejgospodarkito„[ł]niepokojespołeczneistrajki,bezrobocie,
bierność,bezradność,poczuciebeznadziejnościibezsensuspowodowaneutratą
bezpieczeństwasocjalnego,pauperyzacją[ł],korupcja,nadużycia,rozszerzanie
sięszarejstrefyigospodarczegopodziemia,[ł]brakzabezpieczeńsocjalnych”
[1997,s.47].Oczywiściewporównaniuzobecnąsytuacjąbardzodużąrolę
odgrywałowówczasdośćpowszechnerozczarowanieludności.Zgodniebowiem
zdeklaracjamidemokratyczniewybranejwładzywyborcyoczekiwaliprzede
wszystkimpodniesieniastopyżyciowej.Tymczasemwrezultacieniewpełni
właściwieprzebiegającegoprocesutransformacjipojawiłosięiniezwykleszybko
zwiększałobezrobocie,awpoziomiestopyżyciowejnarastałyniczymniedające
sięuzasadnićróżnice.
ZdaniemM.Jaroszpretensjedosystemu,którysprzyjabeneficjentomtrans-
formacji(„karierowiczomibogatym”),asekujebiednych,niezaradnychichorych,
sąobjawemtraumykulturowejtowarzyszącejtransformacjiicorazsilniejszej
nieufnościdowładzy(którazwładzy„naszej”przekształciłasięwewładzę„ich”)
[2004a,s.132].„Kiedyminęłyradośćientuzjazmantykomunistycznejrewolty–
podkreślazkoleiP
.Sztompka–pojawiłysięporewolucyjnedolegliwości(syndrom
następnegoranka),aznimi–głębokiezałamaniesięzaufania”[2000,s.76].
Dotykamytudrażliwegotematusprawiedliwości,aleunikającwgłębianiasię
wtenrozległyproblem,należyzgodzićsięzpoglądem,zgodniezktórym„zreali-
zowaniepostulatusprawiedliwościspołecznejniejestcelemtransformacji,nawet
transformacjiustrojowej”[BałtowskiiMiszewski2006,s.114].Jesttoproblem
ponadczasowy;sprawiedliwośćmożnanajwyżejuznaćzapotencjalnyefekt
kształtowaniasięspołeczeństwaobywatelskiego,gdyżtowłaśniejegopowstanie
irozwójwciążnależądocelówtransformacjiustrojowej.
Rozważaniaosprawiedliwości,zwłaszczadystrybutywnej,zregułypowiązane
sązzagadnieniemnierówności,copotwierdzająprzytoczonecytaty.Nierówności
społecznezwiązanesązwystępowaniemwielorakichróżnicwłaściwiewkażdym
