Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
9
sięonewokółzasięgubiedywPolscewczasietransformacji,główniejejdrugiej
dekady.Polskabezwątpieniajestbowiemprzykłademkrajupostsocjalistycznego,
przezktóryszczególniemocno,wrazznarastającyminierównościamimate-
rialnymi,przetoczyłasię„falazubożenia”,pogrążającwubóstwiebardzoróżne
ilicznegrupyspołeczno-ekonomiczne.Wmiaręupływuczasu,główniedzięki
znacznejdynamicewzrostugospodarczego,skalaubóstwaulegazmniejszeniu,co
wpowiązaniumiędzyinnymizcorazwyższympoziomemwykształceniapowo-
dujezmniejszaniezakresuwykluczeniaspołecznego.Działanietojestwybiórcze,
zczymwiążesięzróżnicowanie,dotyczącezarównorozkładubiedy,jakiwyklu-
czenia,obserwowanewróżnychprzekrojach,takżewprzestrzeni,wukładzie
regionalnym,coszczególnieeksponowanowpracy.
Upadeksocjalizmupostawiłspołeczeństwowobeczupełnienowej,nieznanej
mudotądwpraktycerzeczywistościekonomicznej.Wieleograniczeńobiektyw-
nychorazsubiektywnychspowodowało,żetylkoczęśćgospodarstwdomowych
poradziłasobiewnowychwarunkach,aktywniewłączającsięwprocesyryn-
kowe[Ekonomiczno-społeczneproblemył2007,s.141].Przemianyspołeczno-
-gospodarcze,którenastępowaływPolscepo1989r.,skierowałyuwagębadaczy
głównienagospodarstwa,któreponiosłydużekosztypostępującejtransformacji.
Tymczasemoprócz„przegranych”istniałairosławsiłęgrupabogacącychsię,
ogólnie„wygranych”[Marody2009].Problemtenjestjednakowieleszerszy,nie
ograniczasięjedyniedoPolski.Rosnącaliczbaludzibardzozamożnychiszybki
wzrostichdochodówzjednejstrony,arozszerzanieubóstwazdrugiej(czyli
tzw.procespolaryzacji)sąbowiemwznacznejmierzepowiązanezpostępującą
wświecieglobalizacją.Cechąwspółczesnościjestponadtorozprzestrzenianiesię
wielkiegobogactwapozawysokorozwiniętekrajezachodnieorazszybkiezmiany
naszczyciepiramidybogactwa.
Interesującespostrzeżeniaztegozakresuznalazłysięwraporciezprowadzo-
negoprzez40latprogramubadawczego„TheEconomyMobilityProject”,który
zostałogłoszonyw2007r.wUSA(zob.:[Polak2009,s.325]).Badaczeprześle-
dzilizmiennośćekonomicznychlosówtysięcyamerykańskichrodzinwkolejnych
pokoleniach,copozwoliłoimwydzielićczterygrupy.Pierwszaznich,pnącasię
wzwyż(upwardlymobile)stanowiła34%iobejmowałaosoby,któreawansowały
wporównaniuzeswoimirodzicami,przesuwającsięwgóręojedenlubwięcej
kwintyli.Następnagrupa–27%–płynęłazprądem(ridingthetide),czylizara-
białawięcejniżrodzice,ztymżepozostawałaonawtymsamymcoonikwintylu.
Grupatrzecia,obejmująca5%,mimozarobkówwiększychwporównaniuzrodzi-
camizostałazepchniętadoniższegokwintyla(fallingdespitethetide).Wczwar-
tejgrupie–obejmującej33%–sąosobyusytuowanewniższymkwintylu,aleteż
oniższychzarobkachniżosiąganeprzezichrodziców.Marzenieoprzeniesieniu
sięzdolnegokwintylaspołeczeństwadoelityekonomicznej,czyligórnejjednej
