Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.L.Z
ACHARIASZ
–F
ILOZOFIANAROZDROŻU
:
NATURALIZM
–
ANTYNATURALIZM
przedmioturefleksjifilozoficznej,atakżezawężająhoryzontmoż-
liwegorozumieniaitymsamymusensawnianiajestestwaludzkie-
goijegoegzystencji.Ograniczenieprzedmioturefleksjifilozo-
ficznejdorzeczywistościbędącejprzedmiotemwiedzydyscyplin
przyrodniczych,awięcdoprocesów,zdarzeńifaktów,niepozwa-
lauzasadniaćdziałańludzkichwkategoriachobowiązywania
ipowinności.Oznaczawięceliminacjęwartości,czylisferyaksjo-
logicznejczłowieka,jakitworzonegoprzezniegoświata.Podkre-
ślęwzwiązkuztym,żezarównofakty,jakizdarzenia(resp.–
rzeczywistośćempiryczna),atymsamymformułowaneonich
sądy,niegenerująobowiązywaniajakichkolwiekzasad,czyteż
regułmoralnych,artystycznych,religijnych,teoretycznych,atak-
żepolitycznychczychoćbyobyczajowychitp.Niewynikaznich
takżejakakolwiekpowinność.Sąbowiemtylkostwierdzeniami
faktów.Niesposóbzatemnietylkouzasadnić,alenawetwyjaśnić
wkategoriachpowinnościchoćbypodstawowychnormmoral-
nych,wtymtakżenormy:niezabijaj.SamobowiemDzabijanie”,
jakiDniezabijanie”należywtymsposobiemyśleniadosfery
faktów,awięctego,cojest,lubcozdarzasię,lubniezdarza.
Oznaczato,żetakżeaktywnośćpsychiczna,awięcmyślowa
(resp.–intelektualna),emocjonalna(resp.–uczuciowa),takjak
innezachowaniażyciowetojedynieprocesylubefektyzaszłości
przyrodniczych.Wramachnaturalizmudziałaniakulturowe,
awłaściwiezachowaniawwynikuktórychpowstająartefakty,
czylitzw.sztucznewytwory,sąwytworaminatury(przyrody)
ijakotakiemogąbyćwyjaśnianejedyniewrelacjachprzyczyno-
wo-skutkowych.Tymsamympoznaniekulturysprowadzasię
wtymwypadkudojejwyjaśnianiawkategoriachprocesówprzy-
rodniczych.Wtymwymiarzenaturalizmoznaczasprowadzenie
możliwegoprzedmiotupoznaniadorzeczywistościmaterialnej,
awkonsekwencjifizycznejijakotakijestprzypadkiemredukcjo-
nizmu.
Stanowiskiemprzeciwstawnymwobecnaturalizmujest
15
