Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.L.Z
ACHARIASZ
–F
ILOZOFIANAROZDROŻU
:
NATURALIZM
–
ANTYNATURALIZM
iAnaksymeneszMiletu,EmpedokleszAkragas,Anaksagoras
zKlazomenaj,HeraklitzEfezuizapewnewieluinnych,choć
mniejznanychlubwogólenieznanych.Wszyscyoniwjakiejś
mierzewwyjaśnianiurzeczywistościirozumieniuświataodwo-
ływalisiędoprzyrody,jejzjawisk,czyteżmówiącinaczej:do
natury.Takżewspółcześninaturaliścitofilozofowie,którzy
wswoimmyśleniuodwołująsiębądźtobezpośredniodoprzyrody
lubdonaukprzyrodniczych.Teząpodstawowąnaturalizmujest
twierdzenie,żewszystkocojest,sprowadzasiędomaterii(do
tego,cofizyczne)iwszystkiezjawiskadająsięwyjaśnićwra-
machrelacji(praw)zachodzącychwtakpojętejrzeczywistości.
Wskrajnejwersjizwolennicytegomyśleniaprzyjmują,że
wszystkiefaktyiprocesymożnawyjaśnićwramachprawfizyki.
Dotyczytotakżesferypsychiki,jakożemyślenie–azatempro-
cesywolitywne,emocjonalnejakiintelektualne–mająpodłoże
fizyczne.Wtymwypadkumózgtoskomplikowanamaszynaelek-
troniczna,którejrezultatemdziałaniasąmyśli.Tezatajestnie-
wątpliwiedalekoidącąformąredukcjonizmupoznawczego.Przy
tymnależyzauważyć,żeoileniebudziwiększychobiekcjijej
wyjaśnianiewsferzerzeczywistościfizycznej,towątpliwościco
dojejzasadnościpojawiająsię–pomijającmetafizyczneuzasad-
nieniamyśliwsferzeducha–jużchoćbyprzypróbachwyjaśnia-
niaaktywnościmyślowejnapoziomierzeczywistościpsychicznej,
jakiznaczącej.Wtymostatnimwypadkuoznaczato,żetakże
kulturaizachodzącewniejprocesynietylkodająsięwyjaśniać,
alesąwyjaśnianewrelacjachprzyczynowo-skutkowych.Należa-
łobywtymwypadkumówićoprawachkultury,czyteżoprawach
stawaniasiędziejów(resp.–prawachdziejów).
Naturalizmkażdorazowoprezentowanyjestprzezróżno-
rodnośćformułowanychstanowiskprzezposzczególnychfilozo-
fów,awięcwystępujewpostacikonkretnychpropozycjimyślenia
otym,cojest,jakijegoujęć.Niemniej,propozycjeformułowane
wramachnaturalizmu,jakzauważyłemwyżej,dająsiępodzielić
13
