Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Armia
29
TymniemniejrolafederatównaWschodzieniedoprowadziładotakiego
rozkładuarmiirzymskiej,jaktomiałomiejscenaZachodzie78.Przypisaćtonale-
żytrzemprawidłowościom.Popierwsze,jaksłuszniewskazujeA.H.M.Jones,na
Wschodzieniezaprzestanopoborurodzimegorekrutadoarmii79.Faktemjest,
żeszkolenieżołnierzawymagałowieleczasu,awarunkisłużby,przynajmniejdo
czasówAnastazjusza,nienależałydokuszących,alearmiacesarstwabizantyń-
skiegozachowałaswójspójny,obywatelskicharakter.Podrugie,pomimowielu
kryzysówpolitycznych,atakżeokazjonalnychklęskmilitarnych,Wschódunik-
nąłseriikatastrofalnychstratwsiłachzbrojnychwefekciewojendomowych,
którenaZachodziedoprowadziłydowytraceniaznacznejczęścipolowychar-
mii.Potrzecie,wVw.relatywniespokojnymodcinkiempozostawałagranicana
Wschodzie(wyjąwszydwaepizodycznekryzysyzPersją),cooznaczało,żestacjo-
nującetamwojskanietylkouniknęłystrat,alerównieżmogłystanowićzaplecze
szkolenioweiodtworzeniowedlajednostek,którezostałyzniszczonenainnych
teatrachdziałańzbrojnych80.
Ostatnimelementemregularnejarmiilądowejcesarstwa,któryutrzymał
sięzadziwiającodługowewschodniejjegoczęści,byłykontyngentyelitarnej
kawaleriiokreślanejakoscholaepalatinae81.Początkiowejformacjisięgały
czasówKonstantyna,którypopokonaniuMaksencjuszaw312r.rozwiązał
wspierającejegorywalaoddziałygwardiipretoriańskiej82.Choćnieposiada-
myinformacjipotwierdzającychwprost,żetowłaśniewspomnianywładca
powołałdoistnieniascholarzy,totermintenwystępujepowszechniezajego
ByzantiumandtheEarlyMedievalWest,Cambridge1990,s.61;F.K.Haarer,AnastasiusI.Pol-
iticsandEmpireintheLateRomanWorld,Cambridge2006,s.11-28;M.Meier,Anasta-
siosI.DieEntstehungdesByzantinischenReiches,Stuttgart2009,s.75-83.Cf.równieżfragment
niniejszejksiążki,s.83-86.
78Wydajesię,żewniektórychprzypadkachmógłzajśćnawetprzeciwnyproces.Jednostki
federatów,złożonepierwotniezbarbarzyńcówistacjonująceprzezdługiczaswjednymmiej-
scu,zbiegiemczasuzaczęłypobieraćuzupełnieniaspośródludnościcesarstwaiostatecznieoich
pierwotnym,barbarzyńskimpochodzeniuświadczyłatylkonazwa:L.I.Ree-Petersen,Sie-
ge…,s.50.
79A.H.M.Jones,TeLaterRomanł,vol.II,s.613.
80Niektórzybadacze,jakL.I.Ree-Petersen,niezgadzająsięztradycyjnympoglądemJo-
nesa,dowodząc,żewszczytowymmomencieznaczeniaGainasaarmiawschodniegocesarstwa
zostałazdominowanaprzezGotów:L.I.Ree-Petersen,Siege…,s.41.
81Więcejnatemattejformacjimożnaznaleźćw:I.Łuć,Żołnierzeł,s.253-275.
82WięcejnatematzwycięstwaKonstantynaWielkiegowbitwieprzyMościeMulwijskim
orazjegokonsekwencjachpatrznp.:E.Konik,CesarzKonstantynI,zwanyWielkim,AUW.
CW17,1993,s.133-154;S.Bralewski,KonstantyWielki,Kraków2001,s.11;T.Barnes,
Constantine.Dynasty,ReligionandPowerintheLaterRomanEmpire,Malden-Oxford2014,
s.54-55.
