Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
SzymonWierzbiński
dopodobnieodpowiedniemumagistrowimilitum,choćod443r.zasprawność
armiiodpowiadałmagisterofciorum63.
Rozpatrująckwestięrolifoederatiwarmiirzymskiej,trzebawziąćpoduwagę
fakt,żezmieniałasięonagruntowniewokresieodIIIdoVw.Generalnierzeczbio-
rąc,możnapokusićsięostwierdzenie,żedoczasówwędrówekludówwspomniane
grupyokazjonalniesłużyłypodwłasnymidowódcamiwrzymskiejarmii,aleowie-
leczęściejpojęciemfoederatiokreślanogrupyluborganizacjebarbarzyńskiegra-
niczącezcesarstwem64.ZarównonaZachodzie,jakinaWschodzierozwinęłasię
siećpaństewekklienckich,powiązanychzRzymemsojuszami65.Funkcjonowanie
tegosystemumanifestowałosięnaprzykładwprzyjmowaniuprzezmiejscowych
wodzówikrólówregaliówodcesarza,czemuczęstotowarzyszyłoprzyznawanie
prestiżowychrzymskich,apóźniejbizantyńskichgodności66.Jeżelibierzemypod
uwagęobecnośćbarbarzyńcówwarmiicesarstwa,toichliczebnośćrosła,aleJones
zapewnesłuszniezakłada,żewokresierządówDioklecjanaiKonstantynawspo-
mnianiwojownicybyliszkoleninamodłęrzymskąisłużyli,codozasady,pod
rzymskimidowódcami67.WrazzrzeziąbizantyńskiejarmiipodAdrianopolem
władzacywilnaiwojskowawcesarstwiebyłanaokolicznychterenachsprawowanałącznie:Am-
mianMarcellin,XIX,13,2;Inskrypcja740.
63JaksłuszniewskazujeŁ.Pigoński,urządtenmożnarozumiećjakododatkowywentyl
bezpieczeństwawprzypadkunadmiernegowzrostuambicjiposzczególnychwodzów.Nadzór
nadmagazynamiiogółemlogistykipozostawałbowiemkluczowydlaprowadzeniajakichkol-
wiekdziałańwojennych:Ł.Pigoński,TeShieldsł,s.28;cf.A.Giardina,Aspettidella
burocrazianelbassoImpero,Roma1977,s.45-93.
64C.Zuckerman,Armiał,s.195-196.Tematwyposażenia,wyszkoleniaizintegrowa-
niafederatówzregularnąarmiącesarstwapozostajedyskusyjny:B.Campbell,TeRomanł,
s.33-34.Niektórzybadaczeuznają,żewIIIw.wykorzystywanoichmasowo,cowymusiłotwo-
rzeniezwartychkontyngentów.Tozkoleisugerowałoby,żefederaciwalczylinaswójsposób,
aniezgodniezesztukąrzymską:A.K.Goldsworthy,TeCompleteł,s.204.Wydajesię
jednak,żeprzynajmniejwpierwszejpołowieIIIw.częstszabyłapraktykaindywidualnejrekruta-
cji,połączonejzeszkoleniemnamodłęrzymską,copodnosiłojakośćtychżołnierzy:H.Elton,
Warfareł,s.92.Możnarównieżprzypuszczać,iżcodozasadyżołnierzecisłużyliwpobliżuob-
szarów,zktórychichwerbowano,choćzapewnezdarzałysięodtegoodstępstwa:A.H.M.Jo-
nes,TeLaterRomanł,vol.II,s.611-612.
65Kolejnąpraktyką,znanąjużodczasówAugusta,byłoosadzaniebarbarzyńcównaterenie
cesarstwawcharakterzetzw.letów(laeti):Tacyt,28.
66A.H.M.Jones,TeLaterRomanł,vol.II,s.611.
67Niezmieniatofaktu,żewIVw.corazczęstszastałasiępraktykaosadzaniawiększychgrup
barbarzyńcówwgranicachcesarstwa:A.D.Lee,TeArmy…,s.222-223.Wzrostnobcego”etnicznie
komponentuarmiinieprzekładasięjednakaninajakośćżołnierza,aninasposóbwalki,przynajmniej
womawianymstuleciu.Wydajesię,żestantenutrzymywałsięażdobitwypodAdrianopolem,co
wskazywałobynażywotnośćrzymskiegosystemuszkolenia.Cowięcej,pomimoponiesieniaklęski
RzymianomudałosięutrzymaćAdrianopol:L.I.Ree-Petersen,Siege…,s.39-40.
