Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Nacjonalistyczneinspiracje
23
naznaczonapierwiastkiemetnicznym,wktórymdominującaetniaHanów,Vietów,
MalajówczyTajówwiodłaprymwbudowienowej,nobywatelskiej”tożsamości,
podporządkowującsobieidominującetnieperyferyjne46.
Podsumowując,należyzwrócićuwagęnafakt,żeźródłakształtowaniasięideolo-
giinarodowych,jakrównieżprzyczynypowstawanianarodówipaństwnarodowych,
mogąsięznacznieróżnić.Niejesttotylkowynikodmiennychinterpretacjibadaczy.
Odmiennościwgenezienarodówwynikająwdużejmierzezkontekstugeograficzne-
go,historycznego,społecznegoikulturowego.Podkreślając,żenarodysąproduktem
nowoczesności,zwolennicyteoriimodernizacyjnejczęstopomijająmilczeniemfakt,
iżnowoczesnośćmiałaimazupełnieinnycharakterwEuropie,StanachZjednoczo-
nychczyAzji.Nietylko,anawetnieprzedewszystkim,źródełnacjonalizmunależy
siętamdoszukiwaćwprocesachuprzemysłowienia,rozwojukulturymasowejczy
aktywnościstrukturpaństwowych.Przemożnywpływnaniewywarłynatomiastdo-
świadczeniawyniesionezczasówkolonialnych47.Destrukcyjnywpływ,jakiemiało
dlatradycyjnychstrukturspołecznychzderzenieznowoczesnościąreprezentowaną
przezimperialnąadministrację,zostałspotęgowanyprzezintegracjęichsystemów
ekonomicznychzeświatowągospodarkąiinfiltracjęeuropejskichideologii,pośród
którychznalazłsięteżnacjonalizm48.
1.2.NacjonalizmywAzjiWschodniejiPołudniowo-Wschodniej
JaksłuszniezauważyłAnthonySmithwswejklasycznejpracypoświęconejnacjo-
nalizmom,nowoczesnyporządekświatowyjestnierozłączniezwiązanyzinstytucją
państwanarodowego.Jakjednakrównieżwielokrotniepodkreślał,państwonarodo-
weniezawszeiniewszędziestanowiłopodstawowybytpolityczny.Problemtrans-
formacjiodbardziejzróżnicowanychformżyciaspołecznegoipolitycznegokutej,
wktórejwszystkieczęściskładoweświatowegoładubyłypodporządkowanejedno-
litejformule,odlatwzbudzałzainteresowaniehistoryków,politologów,socjologów
iantropologówbadającychprzypadkirozwojuideologiinacjonalistycznej,ewolucji
bytówetnicznychinarodowychczyformułpolitycznychprzezniekonstruowanych.
ChoćprzezwiększączęśćXXwiekunaukispołeczne,skądinądzrodzoneiukształto-
wanewzachodnimkręgucywilizacyjnym,byłyskoncentrowaneprzedewszystkim
naanaliziebliskiegoimpolabadawczego,tozczasemsytuacjazaczęłaulegaćzmia-
nie.WrazzewzrostemznaczeniagospodarczegoipolitycznegoAzjiwświatowym
porządkucorazczęściejzadawanosobiepytanie,wjakimstopniuzachodniemode-
leiparadygmatyodpowiadajądoświadczeniomWschodu.Niewątpliwieprzemiany
46TejBunnag,ProvincialAdministrationofSiam...,ss.2-3;EdmundLeach,TheFrontiersofBurma,
[wi]StanleyJ.Tambiah,AnAnthropologicalLife,HarvardUniversityPress,Cambridge2002,ss.49-68.
47JohnBreuilly,NationalismandtheState,ManchesterUniversityPress,Manchester1982,s.301.
48ElieKedourie(red.),NationalisminAsiaandAfrica,Weidenfeld,London1970,s.24;MiekeJ.C.
Schouten,LeadershipandSocialMobilityinaSoutheastAsianSociety:Minahasa,1677-1983,KITLV
Press,Leiden1998,s.221.
