Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Nacjonalistyczneinspiracje
1.1.Pośródparadygmatównacjonalizmu
Częstopomijasięobecniefakt,iżświat,wktórymcorazdynamiczniejprzebiegają
procesyintegracjipolitycznejigospodarczej,nadalpozostałświatemopierającym
sięnasiecimniejlubbardziejautonomicznychpaństwnarodowych1.Czynacjona-
lizmmożemiećróżneźródławzależnościodczasuiprzestrzeni?Czymożesłużyć
różnymcelom,pozostającwciążtymsamym?Wiarygodnaodpowiedźnatepytania
będziemożliwajedyniewówczas,gdyudasięstworzyćwmiaręspójnądefinicję
nacjonalizmualboprzyjąćtę,którauwzględniałabyróżnicewynikającezarówno
zczasu,jakiprzestrzeni.
Narodyczęstosątraktowanejakoubocznyproduktprocesówhistorycznych.To
samomusisię,siłąrzeczy,odnosićtakżedonacjonalizmuzewzględunarolę,jaką
odgrywaonwpowstawaniunarodów2.Zarównonaród,jakinacjonalizmwiążąsięze
zjawiskiemwspólnoty,samoistnejlubskonstruowanej,którazastąpiłainne,wcześ-
niejszeformywspólnotowebądźwyrosłanaichgruncieiktórawbliżejnieokreślo-
nejprzyszłościmożesięprzekształcićwinnąformęwspólnotowegobytu3.Narody
możnazatemokreślać-słowamiKarlaDeutscha-jakozrzeszenie,narzeczktórego
członkowieprzekazaliczęśćswejlojalnościzinnychzrzeszeń(rodziny,wspólnoty
lokalnej)pouprzednimprocesieichdemobilizacjilubatomizacji.
Niejestłatweznalezienieprecyzyjnejdefinicjiterminunnacjonalizm”,choć
przedstawicielenaukspołecznychwielokrotniepróbowaliwyjaśnićtozjawisko.
Tymbardziejproblematycznewydajesięwykorzystanieteoriinacjonalizmówimo-
delipowstawaniapaństwnarodowych,powstałychgłównienagruncieeuropejskim,
wodniesieniudokontekstupozaeuropejskiego,wtymkrajówAzjiWschodniej
iPołudniowo-Wschodniej.Próbystudiowanianacjonalizmuczynnacjonalizmów”
wtymregioniejakocałościbyłyznaczniemniejliczneirzadkostanowiłypretekstdo
bardziejogólnychrefleksji.Nawetklasycznejużpraceztejdziedziny,którezamate-
riałempirycznysłużącydobudowywzorcówteoretycznychprzyjęłyazjatyckiedo-
1Jean-MarieGuéhenno,TheEndoftheNation-State,UniversityofMinnesotaPress,Minneapolis
1995;CarolynM.Vogler,TheNationState:theNeglectedDimensionofClass,Gower,Aldershot1985;
MichelSeymour,TheFateoftheNationState,McGill-Queen’sUniversityPress,Montreal2004.Zob.
teżiJerzyJ.Wiatr,Naródipaństwo:socjologiczneproblemykwestiinarodowej,KiW,Warszawa1969;
HieronimKubiak,Rodowódnaroduamerykańskiego,WydawnictwoLiterackie,Kraków1975;tenże,
Uproguerypostwestwalskiej.Szkicezteoriinarodu,Universitas,Kraków2007.
2ErnestGellner,NationsandNationalism,Blackwell,Oxford1983,s.6.
3RobertH.Wiebe,WhoWeAre,PrincetonUniversityPress,Princetown2002,s.11.
