Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6
Pozytywnateoriacyklu
Wyjaśnieniawymagarównieżinnapowszechnawłaściwośćcykliko-
niunkturalnych.Jakwiadomo,wsektorachwytwarzającychdobrakapita-
łowewystępujągłębszefluktuacjeniżwbranżachprodukującychdobrakon-
sumpcyjne.Sektorydóbrkapitałowych–zwłaszczaprzemysłwydobywczy,
budowniczyimaszynowy–rozwijająsięznacznieszybciejwokresiedo-
brejkoniunkturyimająowielepoważniejszeproblemywczasiedepresji.
Kolejnąwłaściwościąkażdegoboomu,którawymagawyjaśnienia,jest
występującywtedywzrostilościpieniądzawgospodarce.Zkoleiwtrak-
ciedepresjizazwyczaj,choćniezawsze,podażpieniądzaspada.
Wyjaśnienieboomuikryzysu
Nacałkowiciewolnyminieskrępowanymrynkuniedochodziłobydo
nagromadzeniasiębłędów,ponieważdoświadczeniprzedsiębiorcyniepo-
pełnialibybłędówwtymsamymczasie4.Cyklgospodarczyjestskutkiem
interwencjiocharakterzepieniężnym,polegającejnaekspansjikredytu
bankowego.Załóżmy,żewgospodarceistniejeokreślonapodażpieniądza.
Częśćpieniędzywydajesięnakonsumpcję,aresztęoszczędzaiinwestuje
wpotężnąstrukturękapitałową,wróżneetapyprodukcji.Proporcjemię-
dzykonsumpcjąaoszczędnościamiiinwestycjamiokreślająpreferencje
czasoweludzi–odpowiadającestopniowi,wjakimpreferująonibieżącą
satysfakcjęwstosunkudoprzyszłej.Immniejliczysiębieżącasatysfakcja,
tymniższajeststopapreferencjiczasowej,awkonsekwencjiteżczysta
stopaprocentowa,którazależyodpreferencjiczasowychjednostekwspo-
łeczeństwie.Niższastopapreferencjiczasowejznajdujeodzwierciedlenie
wewzrościeinwestycjiwstosunkudokonsumpcji,wwydłużeniustruktu-
ryprodukcjiirozbudowiekapitału.Zkoleiwzrostpreferencjiczasowych
prowadzidowzrostuczystejstopyprocentowejizmniejszeniasięinwe-
stycjiwstosunkudokonsumpcji.Ostatecznerynkowestopyprocentowe
odzwierciedlajączystąstopęprocentowąpowiększonąbądźpomniejszo-
nąoinneskładniki,takiejakryzykoprzedsiębiorcyisiłanabywczapie-
niądza.Ryzykoprzedsiębiorcymożebyćróżnewrozmaitychbranżach,
dlategonależymówićostrukturzestópprocentowych,aniejednolitej
stopie.Czynnikidecydująceosilenabywczejpieniądzaodzwierciedlają
4SiegfriedBudge,GrundzügederTheoretischeNationalökonomie,Jena1925,za:
SimonS.Kuznets,MonetaryBusinessCycleTheoryinGermany,DJournalofPolitical
Economy”,kwiecień1930,s.127–128:DWwarunkachwolnejkonkurencji(ł)rynek
(ł)zależyodpodażyipopytu.(ł)[Nie]mogąpowstaćdysproporcjewprodukcji
dóbr,któreuderzyłybywcałysystemgospodarczy.(ł)Tegotypudysproporcjemogą
powstaćtylkowtedy,gdywpewnymkrytycznympunkciestrukturacennieopiera
sięwyłącznienagrzewolnejkonkurencji,czylikiedymożliwejestoddziaływanie
jakiegośarbitralnegoczynnika”.Kuznetsjednakzajmujestanowiskoempirystyczne
isprzeciwiasięwyjaśnieniomprzyczynowo-skutkowym,atakżekrytykujeaustriacką
teorię,błędnieuważającjązaDstatyczną”.
