Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2
Pozytywnateoriacyklu
gospodarczego2.TeoriaMisesastanowiwistocieekonomicznąanalizę
koniecznychnastępstwingerencjiwwolnyrynekzapomocąekspansji
kredytubankowego.ZwolennicyteoriiMisesaczęstowykazywalinad-
miernąskromnośćwprezentowaniujejwniosków,zapewniając,żejest
onaDtylkojednymzwielumożliwychwyjaśnieńcyklikoniunktural-
nych”,aprzyczynyposzczególnychcyklimożnawyjaśnićodmienny-
miteoriami.Tymczasemwtejsprawie,podobniejakwwieluinnych,
eklektyzmjestniewskazany.TeoriaMisesajakojedynawynikazogól-
nejteoriiekonomii,toteżjakojedynamożedaćprawidłowewyjaśnie-
nie.Jeśliniechcemyzrezygnowaćzogólnejteoriiekonomii,musimy
odrzucićwszelkiewyjaśnienia,któreniesąwniejosadzone.
Cyklekoniunkturalneafluktuacjegospodarcze
Nawstępiemusimyrozróżnićcyklekoniunkturalneizwyczajnefluktuacje
gospodarcze.Żyjemywspołeczeństwie,wktórymnieustannieibezkońca
zachodzązmiany.Precyzyjneprzewidywanieowychzmianniejestmożli-
we.Ludzierobiąwszystko,żebyjeprzewidziećiprzygotowaćsięnanie,ale
ichprognozynigdyniebędąmiałycharakterunaukowego.Przedsiębiorcy
zajmująsięprognozowaniemzmianczynnikówwpływającychnapopyt
ipodażnarynku.Ci,którzypotrafiątorobićdobrze,osiągajązyski,itotym
większe,imtrafniejszaokazałasięprognoza.Cizaś,którzytegonieumieją,
wypadajązrynku.Wskutektegonawolnymrynkunajlepiejpowodzisię
tymprzedsiębiorcom,którzynajlepiejprzewidująprzyszłewarunkigospo-
darowania.Niemniejjednakprognozyniemogąbyćdoskonałe,aprzedsię-
biorcyzawszebędąsięróżnićpodwzględemumiejętnościprzewidywania.
Wprzeciwnymrazieniktnieosiągałbyzyskówaninieponosiłstrat.
Zmianyzachodząciągleiwewszystkichsferachgospodarki.Zmieniają
sięgustykonsumentów,preferencjeczasoweiwkonsekwencjiproporcje
międzyinwestycjamiakonsumpcją,atakżewielkość,jakośćilokalizacja
siłyroboczej,odkrywanesąnowezłożazasobównaturalnych,staresię
wyczerpują,zmianywtechnologiiwpływająnamożliwościprodukcyj-
ne,akaprysypogodynaplonyitd.Wszystkieterodzajezmianwystępują
wkażdymsystemiegospodarczym.Wistocieniesposóbwyobrazićsobie
niezmiennegospołeczeństwa,wktórymkażdywykonywałbycodziennie
dokładnietesameczynności,adanegospodarczenigdynieulegałyby
żadnymzmianom.Nawetgdybymożnabyłosobiewyobrazićtakiespołe-
czeństwo,tozapewnemałoktochciałbywnimżyć.
Ztegopowoduabsurdalnejestoczekiwanie,żekażdadziałalnośćgo-
spodarczapowinnabyćDustabilizowana”,takjakbyniezachodziłyżadne
zmiany.Stabilizowanieieliminowanietychfluktuacjidoprowadziłobydo
2ZdajesiętegoniezauważaćnaprzykładHaberlerwswoimznanymopracowa-
niu.Zob.GottfriedHaberler,ProsperityandDepression,wyd.2,Geneva1939.
