Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AgnieszkaBartnik:Pieswwierzeniachplemionceltyckich
17
zzaświatówjelenielubdziki.Współcześnienajlepiejznanesąopowieścidotyczące
polowańnaTwrchTrwytcha,TorcTriatha,TorcForbartchaorazdzikazBenGul-
ben.Samopolowaniebyłoważnenietylkozewzględunazdobyciemięsa,lecz
takżenajegosakralnycharakter37.Wwierzeniachplemionceltyckichpolowanie
stanowiłosymbolicznyelementtradycjizwiązanejzcyklemdorocznym.Łowy,
awkonsekwencjizabiciedzikareprezentującegosiłyciemnościizimybyłozara-
zemzwycięstwemnadnimi.Wierzono,żeczynnośćtagwarantowałazmianępory
roku,nadejściewiosnyiodrodzeniesięprzyrody.Podobnąfunkcję—wyjaśnia-
jącąnastępstwopórroku—wmitologiigreckiejpełniłmitoDemeteriKorzeczy
AfrodycieiAdonisie38.OpsachużywanychprzezCeltówwczasiepolowańpisali
m.in.Arrian39iStrabon40.Napodstawiezachowanychwizerunkówtychzwierząt
orazinnychznaleziskmożnazaobserwowaćdużąróżnorodnośćgatunkówpsów
różniącychsięodsiebiewielkościąiwyglądemorazodmiennąrolą,jakąodgrywały
onewżyciuCeltów.
Częśćwizerunkówprzedstawiającychbóstwazpsamimożnaodnosićdo
bogówlasówipolowań.Wtensposóbinterpretujesięnp.płaskorzeźbyzpo-
łudniowejGalii,naktórychwidocznyjestbógzmłotemipsem41.Powszechnie
identyfikujesięgozczczonymwtymrejonierzymskimbogiemlasówSylwanem.
Opiekowałsięondzikimiterenamiorazniedostępnymilasami.Czasamiuzna-
wanogotakżezabogaumarłych.Przedstawionyobokniegopiesbyłbyjegotowa-
rzyszempolowań,podobniejakpsypojawiającesięrazemzCernunosem,często
określanymjakonrogatybóg”
42
.Wizerunektegobogaznanyjestm.in.zkotła
zGundestrup,naktórymwystępujewotoczeniuzwierząt,wtympsa.Wpo-
dobnysposób—jakonwładcęzwierząt”—przedstawionogonareliefiezNuits
St.Georges
43
.PiestowarzyszytakżeCernunosowiukazanemurazemzMerkurym
nasrebrnejflaszyzLyonu
44
.Zwierzętaprzedstawianerazemzbóstwemzjed-
nejstronypodkreślająjegoogólnekompetencjenwładcyzwierząt”
,zdrugiejzaś,
37WprzypadkuCeltówpolowaniemiałonacelunietylkodostarczeniemięsaczywykazanie
sięodwagą,lecztakżemiałoznaczeniesakralne,szczególniegdypolowanonadzika.Zob.B.Maier:
DictionaryofCelticReligionandCulture.Woodbridge1997,s.224.
38K.Kerenyi:Eleusis:archetypalimageofmotheranddaughter.Princeton1967.
39FlaviiArriani:Cynageitica.In:Idem:Quaeextantomnia.Eds.A.G.Roos,G.Wright.
Leipzig1972(dalej:Arrian.Cyn.),III.
40Strabo:Geographica.Ed.A.Meineke.Lipsiae1921(dalej:Strabon),V,5,2.
41WpołudniowejGaliipołączonoSylwanazceltyckimbogiemSucellusem—bogiemzmło-
tem.WVienneprzedstawianogowlekkimpłaszczu;wOriperre–zwieńcemnagłowie,natomiast
wAlzacjiłączonogowparęzAericurą,copotwierdzazwiązekbogalasówzzaświatami.
42M.in.nasrebrnymnaczyniuzLyonudatowanymnaokresaugustowski.
43M.Green:SymbolandImagesinCelticReligiousArt.London&NewYork1989,s.91.
44G.Olmsted:TeGundestrupCauldron.Brussels1979,pl.63;por.A.Ross:PaganCeltic
Britain.StudiesinIconographyandTradition.London1967,s.127—168.
