Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
NorbertRogosz:KwestiatajnościsprzysiężeniaM.JuniuszaBrutusa…
29
śmiercią,użytotegosamegosposobu,przypuszczaćmożna,żeniebyłto
przypadek,leczcelowedziałanie.Wieszczkowichodziłozapewneoto,by
CezarofiaryskładaneprzedwejściemdoKuriiPompejuszaitowarzyszące
imwróżbyskojarzyłztym,comusięprzytrafiłoprzediwtrakciebitwypod
Mundą.Wtymświetleowepraktykireligijne,wdużymstopniuzmanipulo‑
waneprzezwróżbitę,należypostrzegaćjakopróbyostrzeżeniaCezaraprzed
grożącymmuniebezpieczeństwemwtajemnicyprzedprzyglądającymisię
temuceremoniałowiRzymianamiorazzgromadzonyminasaliobradspi‑
skowcami,szczególniejednakprzedtowarzyszącymmuD.BrutusemAlbi‑
nusem,należącymdoichgrona
98
.
Wybóropisanegosposobuoddziaływanianadyktatora,zewzględuna
powszechnośćtychpraktykreligijnych
99
,miałtęzaletę,żeniewzbudzał
podejrzeń.Podobniemusiałyrównieżbyćpostrzeganeichrezultaty,gdyż
znegatywnymiwróżbami,ofiaramiczyprodigiamiRzymianiemielidoczy‑
nieniabardzoczęsto
100
.Byływięcczymśnaturalnym.Tozaś,nawetgdyby
jakieśpodejrzeniasiępojawiły,praktycznieuniemożliwiałoustalenietego,
cowróżbitachciałdyktatorowiprzekazać.Czychodziłomutylkoozakomu‑
nikowanienegatywnegoefektuswychwróżb,acozatymidzieniesprzyja‑
jącegoCezarowistanowiskabogówwinteresującejgosprawie
101
,czytakże
swegodziełaszerzejomawiatoteżAppian(B.C.II,104,4311433).Zupełnieinaczejowe
walkiwHiszpaniiprzedstawianatomiastKasjuszDion,niewspominabowiemobardzotrud‑
nympołożeniu,wjakimznalazłsięCezar(XLIII,32141).Zob.też:M.Gelzer:Caesar.
DerPolitikerundStaatsmann.Wiesbaden1960,s.2721275;J.Carcopino:JulesCésar.
Paris1968,s.4601466;W.Dahlheim:JuliusCäsar…,s.163;M.Jehne:Caesar.Mün‑
chen1997,s.99;L.Canfora:GiulioCesare.Roma1Bari1999,s.2691272.
98
Por.wtymświetleopisytegowydarzeniazamieszczonewantycznychtekstach:Nic.
Dam.,Vit.Caes.24;Suet.,Iul.81,4;Plut.,Caes.63,213;App.,B.C.II,116,4881489;Cass.
DioXLIV,18,4.Spośródbadaczywspółczesnychszczególniemocnotakipunktwidze‑
niaakcentujeG.Walter(Cezar…,s.5061507).Por.:H.Gugel:CaesarsTod…,s.16;
J.T.Ramsey:“BewaretheIdesofMarch!”…,s.448.
99
Wynikałaonaztego,żeobowiązkowoodbywanojeprzedkażdączynnościąpublicz‑
ną.Zob.H.Kowalski:PolitycznarolakapłanówwRzymiewschyłkowymokresieRepubli-
ki.W:W2500-leciepowstaniaRepublikiRzymskiej.Red.A.Kunisz.Katowice1995,s.32.
Szerzejnatentemat:A.Wardman:ReligionandStatecraftamongtheRomans.Baltimore
1982;C.Bergemann:PolitikundReligionimspätrepublikanischenRom.Stuttgart1992.
100
Decydowałootymchociażbyichścisłepowiązaniezżyciempublicznym(por.
H.Kowalski:Politycznarola…,s.32).Zwłaszczazaśichwykorzystywaniedouprawia‑
niaobstrukcji.Zob.wtymkontekściepozostałepracecytowanewprzypisie99.Obszerniej
oprodigiachzob.V.Rosenberger:GezähmteGötter.DasProdigienwesenderrömischen
Republik.Stuttgart1998.
101
Wtymwypadkudotyczyłoonobardzodlaniegoważnegoposiedzeniasenatu,na
którymmianorozpatrywaćprzyznaniemutytułukrólewskiego:Suet.,Iul.79,4;Plut.,Caes.
60,1;64,2;App.,B.C.II,110,4601461;113,470;115,479;Cass.DioXLIV,15,3116,1;
P.Stein:DieSenatssitzungen…,s.72;M.Bonnefond-Coudry:LeSénat…,s.43,1661
167,214,228.Zob.też:J.P.V.D.Balsdon:TheIdesofMarch…,s.85;M.Gelzer:Caesar…,
