Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
HenrykKowalski
ThomasKöves-Zulaufzwróciłuwagęnaszczególneznaczeniezjawiskastro-
nomicznychtakich,jak:zaćmienieKsiężyca,komety,migającegwiazdyczyga-
snącanazachodziepochodniasłoneczna
47
.WstarożytnymRzymieuchodziły
onezazapowiedźróżnegorodzajunieszczęść,któremiałyspaśćnapaństwo,
m.in.wojenizniszczeń.Innymcharakterystycznymznakiembyłyzjawiskaat-
mosferyczne(burze,grzmotyipioruny)orazgeologiczne(np.trzęsieniaziemi).
Należałyonedotradycyjnegozestawuprodigiów,interpretowanychjakoprze-
jawgniewubogów
48
.DlaCyceronastanowiłyonejedynienboskie”udokumen-
towaniezarzutówstawianychKatylinieijegowspółtowarzyszom.
OwieleważniejsząrolęwrozgrywceCyceronazkatylinarczykamiode-
grałyzdarzeniaiwróżby,którymnadałonznaczeniesymboliczneireligijne.
NajważniejszymprzykładembyłasprawaposąguJowiszazniszczonegow65
rokup.n.e.WtrzeciejmowieInCatilinamCyceronstwierdza:nWróżbicipo-
leciliwystawićJowiszowiposągwiększyniżdotejpory,umieścićgonawy-
sokimpostumencieiobrócićkuwschodowi1inaczejniżpoprzedni.Twier-
dzili,żewizerunekbóstwa,którymacieterazprzedoczyma,zwróconyna
wschód1awięckurynkowiorazsenackiejkurii1sprawi,żewszelkiein-
trygiwrogieRzymowiijegopotędzewyjdąnajaw,asenatiobywateleszyb-
kosięznimiuporają.Ówcześnikonsulowiezlecilikomutrzebawykonaniepo-
sągu,alepraceszłynadzwyczajopieszale.Anizakadencjimoichpoprzedni-
ków,anipodczasmegourzędowaniaposągniezostałustawionynawyznaczo-
nymmiejscu”
49
.
ByłotoodniesieniedozastosowanejprzezCyceronataktykipolegającejna
odwoływaniusiędowsparciabogów
50
.Jejprzejawembyływezwaniadomo-
dlitwibłagań,któreludwinienwznosićdobogów
51
.Praktycznymwyrazem
byłysupplicationes,uchwaloneprzezsenat
52
.
Symbolicznyireligijnywymiarmiałowyznaczeniemiejscaposiedzeniase-
natu1naktórymCyceronwygłosiłpierwsząmowęprzeciwkoKatylinie1
47
Ibidem,s.222in.
48
Por.L.Wülker:DiegeschichtlicheEntwicklungdesProdigienwesensbeidenRömern.
StudienzurGeschichteundÜberlieferungderStaatsprodigien.Leipzig1903.
49
Cic.,InCat.,III,19120(przeł.I.Żółtowska).Por.Cic.,Dedivin.,20:nWtejsamej
godzinie,gdyJowiszzswymberłemzajaśniałzkolumny/Wielkąklęskę,grożącąojczyźnieod
ogniaimiecza/DziękiAllobrogompoznałludisenat”.
50
Cic.,InCat.,II,12;II,15;II,19;II,25;III,1;III,18;III,22:npozdrawiawasJowiszzKa-
pitoluś”;IV
,1;IV
,3.
51
Ibidem,II,29:nQuosvos,Quirites,precari,venerari,imploraredebetis,ut,quamurbem
pulcherrimamflorentissimamqueessevoluetrunt,hancomnibushostiumcopiisterramariquesu-
peratisaperdissimorumciviumnefariosceleredefendant”.Por.Ibidem,III,29.
52
Ibidem,III,15:nAtqueetiamsupplicatiodisimmortalibusprosingularieorummeritomeo
nominedecretaest”.PrzyokazjiuchwalonozaszczytydlaCycerona:nquodurbemincendiis,ca-
edecivis,Italiambelloliberassem”.Mówcapodkreślaprzytymwyjątkowośćtychsuplikacji,któ-
rezostałypodjętezaocaleniepaństwa.
