Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Lotunadkukułczymgniazdem,niktjużniewytykałFormanowijegoobcegopo-
chodzenia3.Zaakceptowanogopoprostujakotwórcę„swojego”,jakwcześniej
AlfredaHitchcocka,Billy’egoWilderaczyOttoPremingera.Jednąbowiemze
wspaniałychcechkulturyamerykańskiej,zrozumiałązresztąwświetlehistorii
tegokraju,jestjejotwartośænaprzybyszówzinnychkontynentówikultur.
Wniniejszymstudiumchciałbymsięjednakskupiænafilmachwjeszczebar-
dziejoczywistysposób„europejskich”niżOdlot.Przedewszystkimtakich,wktó-
rychbohater(bohaterka)lubnarrator(zwłaszczawfilmachdokumentalnych)
jestprzybyszemzEuropy.WkonsekwencjiAmerykajestpostrzegananiejako
jego(jej)oczami.Odtejregułybędąwyjątki,takiejakZabriskiePointMichelan-
gelaAntonioniegoczyParyż,TeksasWimaWendersa,którecoprawdanieza-
wierajątejspecyficznieeuropejskiejperspektywy,alezostałyodrzuconeprzez
krytykęwStanachjakofałszywieamerykańskie.Dyskusjewznieconeprzezoba
tedzieładająciekawywglądwsposób,wjakiAmerykaniewidząsamisiebie.
FilmóweuropejskichtwórcówoAmerycepowstałodziesiątki,jeśliniesetki.Nie
byłomoimcelemdotrzeædowszystkich.Chodziłomiraczejoskupieniesięna
wybranychprzykładach,którewywołałyszczególnieinteresujące,częstozaska-
kującereakcjewsamychStanachZjednoczonych.Ztegopowoduniezajmuję
sięszerzejnaprzykładpolskimiprodukcjamisfilmowanymiwUSA,jakKochaj
alborzućczySzczęśliwegoNowegoJorku,bofilmyteniebyłytamszeroko
rozpowszechnianeiniewywołałyistotnegoodzewuwanglojęzycznejprasie.
3
Takprzynajmniejdziałosiędocza-
suSkandalistyLarry’egoFlynta,
októrymtofilmiepiszęszerzej
4
wdalszychrozdziałachksiążki.
BeppeSevergnini,AnItalianin
5
America,Milano2001,s.33.
JeanBaudrillard,Ameryka,tłum.
RenataLis,Warszawa2001,s.7
i75.
WłoskidziennikarzBeppeSevergnininapisał,że:
„DoAmerykisięniejedzie.Doniejsięwraca,nawetjeśliwcześniejsiętamnie
było.NaszeumysłysąwypełnionedotegostopniainformacjamioAmeryce,że
podróżującponiej,masięciągleuczuciedéja
`vu.Każdapanoramawyglądatak,
jakbyjużsięjąwidziałowielerazy.Każdaczynnośæsprawiawrażenie,jakbysię
jużjąkiedyśrobiło.ItaswojskośæAmerykijestniepokojąca”4.
Jateżmiałempodobneuczucie,kiedywroku1988przyjechałemporazpierw-
szydoStanówZjednoczonychikiedypóźniejponichpodróżowałem.Mojedéja
`
vubrałosięznadmiaruobejrzanychfilmów.Jużoduczniowskichlat,jakwielu
moichrówieśników,byłemmiłośnikiemfilmówzeznakiem„madeinUSA”.Cho-
dzenienaniebyłoucieczkąodszarejrzeczywistościPRL-u.Drapaczechmur
NowegoJorkuiChicago,dziwacznemetalowekonstrukcjeprzeciwpożarowe
przyczepionedofasadceglanychkamienic,bezkresneprerie,Indianiewrezer-
watach,parterowedomkiotoczoneschludnieprzystrzyżonymitrawnikami,
skromnewielodzietnerodzinywnichmieszkająceimogącesobiepozwoliæna
kilkasamochodówwielkościlewiatana,tablicedogrywkoszykówkęprzytwier-
WENDERSDODOMU!................................................8
307-Gizycki-Wendersdodomusk³ad.p65
8
2006-06-20,12:55
