Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JeanRenoiropisywałzkoleiswojeobawyprzedpowrotemdokrajuwliście
pisanymjeszczezeStanówZjednoczonychdoswojegobratanka,operatorafil-
mowegoClaude’aRenoira:„Odczasuzakończeniawojnypogubiłemsięwpo-
mysłach.Dopierozaczynająsięoneklarowaæiniewydajemisię,żegdybym
pojechałterazdoParyża,miałbymcośwartościowegodozaproponowaniapro-
ducentom.Mamraczejwięcejpomysłów,którenadawałybysiędlaAmeryki,
idlategochciałbymspróbowaæzrobiædobryfilmtutaj,opartynajakiejśhistorii
osobistej”26.ObawyRenoirabrałysięzapewnewdużymstopniuztego,żejego
zrobionywAmerycefilmnatematfrancuskiegoruchuoporuThisLandIsMine
(1943)spotkałsięweFrancjizdruzgoczącymprzyjęciem(„Należymieætylko
nadzieję,żeJeanRenoir,autorTowarzyszybroni,majakieśusprawiedliwienie,
żezrobiłgłupiiobraźliwyfilmwAmeryce”–pisałjedenzkrytyków27).Ichociaż
wkońcuwkilkalatposwoichkolegach,RenéClairzeiJulienieDuvivierze,Re-
noirwróciłdoFrancji,dokońcażyciaoficjalniebyłmieszkańcemHollywoodu,
gdziezresztądożyłswoichostatnichdni.
ClairiDuvivierpożegnalisięzAmerykąwroku1945.JakujęłatoJanetBerg-
strom,niewszyscyweFrancji„witaliichserdecznie.Dlaniektórychbylioportu-
nistami,którzyuciekliprzedniedogodnościamilatwojny,byrozwijaæswoje
karierywlukratywnychwarunkachamerykańskichwytwórni”28.PopowrocieClair
nadalsnułprzezjakiśczasplanyrealizowaniafilmówwStanachZjednoczonych
(jegopierwszypowojennyfilmzrealizowanyweFrancji,Milczeniejestzłotem
zroku1947,byłzresztąwspółfinansowanyprzezAmerykanów).Wjednymzwy-
wiadówtwórcaPoddachamiParyżamówił:„PotychwszystkichlatachwAnglii
iAmerycechciałempowróciædoswojejstarejwizjiParyża–pieśniarzy,małych
ludzinaulicach,sąsiedzkiejatmosfery,swojskości.Alewojnatowszystkozmie-
niła.Paryżstałsięinnymmiejscem”29.Duvivierzkolei,któregoTheImpostor
(1944)zdenerwowałfrancuskichkrytykówwrównymstopniujakThisLandIs
MineRenoira,wielezeswoichostatnichfilmówzrobiłwkoprodukcji(między
innymizamerykańskimistudiami)lubpozaojczystymkrajem(wAnglii,Niem-
czechZachodnich,HiszpaniiiWłoszech).
26
DavidThompson,LorraineLo-
Bianco(eds.),JeanRenoir:Let-
27
ters,London1994,s.177.
JeanFayard,VivreLibre,„Opéra”
24VII1946;cyt.za:JanetBerg-
strom,EmigresorExiles?The
FrenchDirectors’Returnfrom
Hollywood,w:GeoffreyNowell-
-Smith,StevenRicchi(eds.),Hol-
lywoodandEurope:Economics,
Culture,NationalIdentity1945–95,
28
29
London1998,s.95.
J.Bergstrom,op.cit.,s.97.
Cyt.za:R.C.Dale,TheFilmsof
30
RéneClair,Metuchen1986,s.361.
RobertPorfirio,AlainSilver,James
Ursini(eds.),FilmNoirReader3:
InetrviewswithFilmmakersofthe
ClassicNoirPeriod,NewYork2002,
s.51.
31
32
33
Ibidem,s.94.
Ibidem,s.101.
MarcVernet,FilmNoirontheEdge
ofDoom,w:JoanCopjec,Shades
ofNoir.ARider,London–New
34
York1993,s.1–31.
Naprzykład:RaymondDurgnat,
PaintItBlack:TheFamilyTreeof
FilmNoir,w:BartonPalmer(ed.),
PerspectivesonFilmNoir,NewYork
1996,s.84.
Niemożnateżjednoznacznieoceniaæamerykańskiegodorobkueuropejskich
przybyszówjakozdecydowaniemniejinteresującegoodichosiągnięæwewłas-
nychkrajach.Pomijająctwórców,którzydopierowUSAosiągnęlidojrzałośæ
artystyczną(jakFredZinnemannczyOttoPreminger),niedasiępowiedzieæ
owszystkichhollywoodzkichfilmachRomanaPolańskiego,MilošaFormanaczy
Louis’aMalle’a,żesągorszeodichpolskich,czeskichczyfrancuskichdzieł.Są
zatonapewnozdecydowanieinne.
WENDERSDODOMU!................................................28
307-Gizycki-Wendersdodomusk³ad.p65
28
2006-06-20,12:55
