Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.4.Hierarchiawartości…
37
rozwojuspołecznegoidlategozmianieulegateżsystemwartości.Należytu
wspomnieć,żetensystemniejestnigdywsposóbjednakowyakceptowany
przezwszystkichczłonkówgrupy
.
Bardzodużeznaczeniewtworzeniuhierarchiiwartości,jejzasadniczych
zrębów,odgrywaprocessocjalizacji,jakiemujednostkapoddawanajest
wgrupie.Towgrupachjednostkauczysięodgrywaćpewnerolespołeczne,
dziękiktórymzinternalizujewłasnyświatwartości.Podstawowezałożenie
internalizacjigłosi,żewokreślonychwarunkachspołecznychwymagania
wpostaciwartościczynormzostajązakotwiczonewczłowiekuizaczynają
wywieraćpresjęniejakoodwewnątrz,ukierunkowującjegopostępowanie.
Wsytuacjiprzestrzeganiawartościnastępujenagroda,awsytuacjiprzekro-
czenia–kara.Jednostkapowinnarównieżzachowywaćsięzgodniezgło-
szonymiwartościami.Pełnainternalizacjaoznaczaprzyswojeniesystemu
wartości.Potychanalizachprzedstawiędefinicjęsytemuwartości:System
wartościtozespółwartościzwartościamiogólnymiprzyswojonymi
wprocesiesocjalizacjiwokreślonymsystemiespołecznymiwokreślo-
nychwarunkachhistorycznych.Opróczwartościogólnych,któremają
charakterautoteliczny
,systemzawierawartościinstrumentalne,które
pozwalajązrealizowaćwartościogólne.
Przyjętadefinicjasystemuwartościpozwalanaprzedstawieniemodelo-
wychtypówwartości.Takiemodelowetypyzostałyzaprezentowaneprzez
S.Jałowieckiego.Mogąprzybieraćpostaćtrzechzasadniczychmodeli.
1.Postaćpowiązańwyłączniepionowych.Istniejejedentypwartości
absolutniedominującychnadpozostałymi,awszystkiewartościkonkretne
reprezentującetentypstojąwyżejwhierarchiiniżjakiekolwiekwartości
należącedotypówpozostałych.
2.Postaćpowiązańwyłączniepoziomych–wtymukładziebrakpo-
wiązańhierarchicznychmiędzyposzczególnymitypamiwartości.Jegospój-
nośćgwarantująstosunkiwspółrzędnościzachodzącemiędzywszystkimi
typami.
3.Postaćpowiązańpionowychipoziomych–wtymwypadkuoś
strukturywyznaczonajestprzezidentycznytyppowiązańjakwpostaci
poprzedniej,alejednocześnienaróżnychpoziomachhierarchiizlokali-
zowanychjestwięcejniżjedenztypówwartości,dlategopanująmiędzy
nimitakżestosunkirównorzędności,symbolizującejednakoweznaczenie
tychwartości80.
Autordalejprzystosowujetemodeledobadańdlajednostkowegosyste-
muwartości.Każdymodelmożebyćrównieżdostosowanydowyjaśniania
dynamikizmianwartościgrupowych.Pierwszyidrugimodeltypuwartości
80S.Jałowiecki:Strukturasystemuwartości…,s.38–39.
