Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
RozdziałI:Wartościjakoprzedmiotbadań…
iuzupełnień77.Jednaznichpowstałanagrunciepolskim78.M.Ziółkow-
skiuważa,żetezaInglehartawymagareinterpretacji.Wodnotowanym
przezInglehartaprzejściuDmaterializm–postmaterializm”występują
wistociedwieniezależnetendencje,dającesięopisaćwdwuwymiarowej
przestrzeniwartości(interesów):1)przejścieodmaterializmudopostmate-
rializmupolegającenatym,żekwestieekonomicznewogólnościstająsię
mniejistotne,2)zmianapreferencjiwwymiarzekulturowympolegająca
naprzejściuodwartościzakazującychihamującychdowartościDliberta-
riańskich”
79
.Obatewymiaryopierająsięnaprzeciwstawianiuuprawnień
jednostkiorazuprawnieńzbiorowościidająsięinterpretowaćwkate-
goriachróżnychaspektówindywidualizmuikolektywizmu.Autorwięc
uzupełniłkoncepcjęIngleharta,przydatnązwłaszczadoanalizwkrajach
postkomunistycznych,orozróżnieniedwuporządkówwwartościachpost-
materialistycznych.Nawymiarzeekonomicznymzasadainterwencjonizmu
państwawprodukcję,azwłaszczadystrybucjedóbr,przeciwstawiasię
swobodziedziałalnościgospodarczej.Nawymiarzespołeczno-kulturowym
porządekopartynakonformizmiepionowymipoziomymprzeciwstawia
siętolerancjiiprzyzwoleniudlainności.M.Ziółkowskiwskazał,żemoż-
naanalizywartościprzeprowadzićnadwupoziomach.Jedenzwiązany
jestzwartościamiegzystencjalnymi(np.pracą),drugi–zkulturowymi
(religia,rodzina).
PrzedstawionakoncepcjaR.Ingleharta,uzupełnionaouwagisformuło-
waneprzezM.Ziółkowskiego,jestbardzoszerokaizawieraanalizęwielu
wartości.Uważam,żewsytuacjibrakumożliwościfinansowychiorganiza-
cyjnychmożnawybraćdobadańniektórezwartościidokonaćporównania
wynikówbadań.Pozwolitonaprzeanalizowaniezmianokreślonychwar-
tości.Badanewartościsąautonomiczne,apytaniasątakskonstruowane,
żemożnajewyodrębnićinapodstawieichwynikówwnioskowaćoprze-
mianachwartości.Dlategotakoncepcjazostaniewykorzystanadobadań
nadzmianamiwartościwspołecznościachśląskich.
Wanaliziesystemuwartościistotnejestuwzględnieniedwuczynników:
sytuacjispołeczno-historycznejorazprocesusocjalizacjiwgrupie.Pierwszy
czynnikwskazuje,żewposzczególnychokresachrozwojudanegosystemu
istotnesąpewnewartości,apewneulegajądezaktualizacji.Wskutekrozwo-
judziejowegoiprzemiancywilizacyjnychzmieniająsięwarunkitechniczne
77
S.C
.Flanagan:Controversy
.ValuesInIndustrialSocieties.“TheAmericanPolitical
ScienceReview”1987,Nr4,s.289–1303;F.Fukuyama:Wielkiwstrząs.Naturaludzkaaod-
budowaporządkuspołecznego.Warszawa:WydawnictwoDPoliteja”,2000.
78M.Ziółkowski:Przemianyinteresówiwartościspołeczeństwapolskiego.Poznań:Wy-
dawnictwoFundacjiDHumaniora”,2000,s.117–124.
79Ibidem,s.121.
