Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
Wstyczniu1945rokuzakończyłasięwojnadla
Warszawy.Dolewobrzeżnejczęścimiastawkroczyły
jednostkiArmiiCzerwonejiLudowegoWojskaPolskiego,
wojskaniemieckiewycofałysię.OddajemywPaństwa
ręcekolejnywybórfragmentówrelacjizArchiwum
HistoriiMówionej.Opowiadaonopowrotach
dozrujnowanejstolicyilosachwarszawiakówwlatach
1945–1946wodradzającymsięmieście.
Gdywewrześniu1944zrozkazuStalinafrontzatrzymał
sięnaWiśle,miastozostałoprzeciętenapół.Praga,
którejludnośćliczyłaniemal140tysięcymieszkańców,
znalazłasięnabezpośrednimzapleczufrontu.Natomiast
polewejstronierzekidogorywałopowstanie.Zrąk
Niemcóworazichsojusznikówzginęłowprzybliżeniu120
tysięcyludnościcywilnejoraz16tysięcypowstańców.
Jeszczewczasiepowstaniaipojegoupadkusetkitysięcy
warszawiakówzostałowypędzonych,wysłanych
doobozów,narobotyprzymusowelubmusiało
zamieszkaćwinnychrejonachkraju,wciążokupowanych
przezNiemców.Miastoniemalopustoszało.Zbliżałasię
śnieżnaimroźnazima.Wruinachipiwnicachukrywało
sięconajmniejtysiącwarszawiaków,przedewszystkim
pochodzeniażydowskiego,nazywanychpotem
robinsonami.Natomiastnaobrzeżachmiastamieszkało
około20tysięcyludzi.
Wostatnichmiesiącach1944rokuwwydzielonych,
ocalałychenklawachmiastanadalmieszkaliniemieccy
żołnierzeinieliczniurzędnicy.Ichgłównymzadaniem
byłodokonaniedziełazniszczenia.Szabrowano
opuszczonebudynki,wywożonodziełasztuki.Podkładano
ogień,wysadzanowpowietrzeiwyburzanoniemal
wszystko,coocalałowmieście,wtymnajcenniejsze
zabytki,m.in.pałaceBrühlaiSaskiorazresztkiZamku
Królewskiego.Odwrześnia1939dostycznia1945
zburzonowsumieokoło84%zabudowańlewobrzeżnej
częścimiasta,wtym90%zabudowyprzemysłowej
izabytkowejorazokoło72%budynkówmieszkalnych.
