Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CiałoJakometaFora…
|
35
iKantaunaoczniawpełni,żefilozofowieciżywiliparadoksalne
przekonanie,iżumysłjestbezprzestrzennyiniefizyczny.
WewspomnianymjużartykuleMartinJayzwróciłuwagęnato,
żewfilozofii,literaturzeisztucemodernizmudokonałysiędwiefun-
damentalnedlakształtuepistemologiiiestetykiprzemiany,mia-
nowicieantywizualnydyskursdoprowadziłdore-
korporalizacjipodmiotuidetranscendentalizacji
perspektywy.Ujmującrzecznajprościej,modernistycznepo-
szukiwaniawiązałysięzpróbamiprzewartościowaniaWkulturowej
hierarchiizmysłów”iprzejawiałysięwrefleksjinadugruntowanym
jużwczasachantycznych,aprzejętymprzezmyślchrześcijańską
ifilozofięZachodu,zjawiskiemwzrokocentryzmu.
Powszechniestosowanewfilozofiiutożsamieniemetaforywidze-
niazprawdziwościąpoznaniazanikaniemalzupełnienaskutek
krytykiprzeprowadzonejprzezNietzschegoiBergsona,którzyod-
rzucilikoncepcjęboskiejperspektywynarzeczpartykularnych
punktówwidzenia,apytającomożliwośćzgodnościpoznaniazjego
przedmiotem(adequatioreietintellectusbędącewedługKanta
ostatecznymkryteriumprawdy),dostrzeglinieidentycznośćspo-
strzeżeniaipostrzeganegozjawiska18.
Detranscendentalizacjaperspektywy,sygnalizowanastwierdze-
niemBógumarł,miałaswojągenezęwnietzscheańskimperspek-
tywizmieuznawanymzakoncepcjędekonstruującąnowożytnywzro-
kocentryzm.PoczątkowoNietzschepodążałwswojejrefleksjitropem
kantowskiegostwierdzeniaokształtowaniuiorganizowaniuprzez
intelektchaotycznego,zjawiskowegoświata.AutorTakorzeczeZa-
ratustrapodzielałprzekonanieKantaosensotwórczymcharakterze
myślowejaktywnościpodmiotu,którynadajekształtbezformiu19.
WUrządziliśmysobieświattak–pisałNietzsche–żebyśmywnim
żyćmogli–ustawiliśmysobieciała,linie,płaszczyzny,przyczyny
iskutki,ruchispoczynek,kształtitreść,beztychartykułówwiary
niktbyznasterazniezniósłżycia”20.
ZpodobnejtezyoporządkującejpracyumysłuNietzschewyciąg-
nąłjednakradykalnieróżnewnioski–odrzuciłprzekonanieKanta
ouniwersalnościapriorycznegopoznania.Perspektywizmautora
Zmierzchubożyszczsytuujesiębowiemwopozycjidoaprioryczno-
ści,stanowiprzejścieodWniewcielonegointelektu”ujmującego
