Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CiałoJakometaFora…
|
33
Abyzrozumiećsensicharaktertegozjawiska,należałobynawstę-
pieprzyjrzećsięjegogenezie.
PrzeglądwybranychkoncepcjizawartychwpismachPlatona,
św.AugustynaiKantastanowićmożereprezentatywnąpodstawę
pozwalającąnarekonstrukcjęproblemu.Wydajesiębowiem,że
namysłnadhistoriąwidzenia,rozumianegojakometaforaaktyw-
nościmyślowej,odsłanianajpełniejspecyfikęzałożeńwpisanych
w,nasyconywizualnymimetaforami,filozoficznydyskurs.Rzecz
znamienna,żezjednejstronywspomnianametaforaodsyładoświa-
tazmysłów,zdrugiejzaśparadoksalnieówświatneguje,opierasię
bowiemnaprzesłance,żeumysłniejestzwiązanyzciałemanizżad-
nymkonkretnymmiejscemwprzestrzeni.
JakzauważająMartinJayiHannahArendt,właściwieodchwili
narodzinfilozofiimyślenieujmowanebyłowkategoriachwidzenia.
Początkowopojęcienoemaistosowanodlaokreśleniapercepcji
wizualnej,adopieropotemzaczętogoużywaćwznaczeniupercep-
cjiumysłowejiprocesówrozumienia,ażwkońcunadanomuran-
gęnazwywyrażającejnajdoskonalsząformęmyślenia.
WNikt,jakmożnaprzypuszczać–podkreślaHannahArendt–nie
sądził,żeoko,organwzrokui«nous»,organmyśleniasąjednym
itymsamym,leczsamosłowowskazuje,żerelacjapomiędzy
okiem,aprzedmiotemwidzianymjestbardzopodobnadorelacji
pomiędzyumysłemapomyślanymprzedmiotem,gdyżosiągaten
samrodzajoczywistości.[…]Żadenjęzykniemagotowegosłow-
nikadlapotrzebaktywnościmyślowej;musionasięgaćposłowa
pierwotniezwiązanezdoświadczeniemzmysłowym”11.
JużdlaKantajedynąmożliwościąuzewnętrznieniasięumysłu
spekulatywnego,czylimyślenia,byłoposługiwaniesięanalogiami,
mówieniejęzykiemmetaforycznym12.
WMetafora–piszeautorkaTheLifeoftheMind–wyposażamyśl
abstrakcyjną,pozbawionądanychnaocznych,wintuicjepochodzą-
cezeświatazjawisk,którychfunkcjąjest«zapewnienierealności
naszympojęciom»,awięctymsamymjakbyniweczyowowycofa-
niesięzeświatazjawisk,którejestwstępnymwarunkiemaktywno-
ściumysłowej.[…]Naszepojęciapochodzązezjawisk,sąjedynie
ichabstrakcjami.Zupełniejednakinaczejjest,jeślirozummusi
transcendowaćgranicedanegoświataiprowadzićnaswniepewne
