Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wprowadzenie
towanejwężej,alenieporównywalnielepiejznanej,myśliRomanaDmowskiego.
Taostatniaobranazostałazatłoipunktodniesienia.Przyjęcietejkonstrukcji
miałowzałożeniachstaćsiępunktemwyjściadlapoznaniaskalizależnościsąsia-
dującychzesobąnacjonalizmówintegralnych.Tym,conapewnojełączyło,była
wspólnaklasyfikacja,aleskalapowiązańmiałabyćdopieropoznana.Wniniej-
szejmonografiiniezmierzanodoważeniapoglądów,lecz,napodstawieanalizy
porównawczejmateriałuźródłowego,doprześwietleniaichkonstrukcji,dominu-
jącychideiorazprzyjętejargumentacji.
ZapatrywaniaDmytraDoncowaformowałysięnagrunciesłaborozwiniętego
imłodegoruchunarodowego,któryniemiałutrwalonejtradycjihistorycznej
idysponowałszczupłymielitamiorazskromnympoparciemspołecznym.Wprze-
ciwieństwiedoniegoideeRomanaDmowskiegobyłyelementemmyślisilnego
ruchunarodowegouosabiającegonaród,który,pomimoutratyuschyłkuXVIIIw.
własnegohistorycznegopaństwainiezależnościpolitycznej,zachowywałpełną
strukturęspołeczną,miałrozbudowaneżycienarodowe,kulturalne,umysłowe,
społeczne,polityczneiekonomiczne.Dlategoteżpolskinacjonalizm,zawężonydo
myśliDmowskiego,stałsiępunktemodniesieniadopoznaniaspecyfikipoczątku-
jącego,aleniezwykleprężnierozwijającegosięukraińskiegonacjonalizmuutożsa-
mianegozosobąDmytraDoncowa
13
.Dotąd,pozafragmentarycznymipróbami,nie
podejmowanotruduzestawianiaobupostaci14.Dodajmy,żeobajwiedzielioswym
istnieniu,aletylkoDoncowpoświęcałuwagęosobieDmowskiego,nigdyzaśnie
odnotowanosytuacjiodwrotnej15.
Wskazującwybranepostacie,należypostawićpytanie,czywogólemogąone
byćporównywane.DlaautoraprezentowanegoopracowaniaDmytroDoncow
iRomanDmowskitoniejedyni,ajedynieczołowiprzedstawicieleruchównacjo-
nalistycznychklasyfikowanychjakointegralne.Dokonanywybórnieoznacza,że
aprioriprzyjętorównorzędnośćideologówczyjednoznacznośćiidentyczność
głoszonychprzeznichidei.Obajmogąwydawaćsięnieporównywalni,boistniała
pomiędzynimikardynalnaróżnicawroli,jakąodegraliwdziejachpolitycznych
własnychnarodów.Wtymwymiarzetrywialniezabrzmistwierdzenie,żeniedasię
przedstawiaćhistoriipolitycznejPolskiprzełomuXIXiXXw.,odbudowypaństwa
polskiegoiwalkiojegokształtnaareniemiędzynarodowejpookresierozbiorów
13Zob.:J.Łobodowski,Sprawaukraińska,nWiadomości”1947,nr50,s.2.
14B.Stoczewska,Polskinacjonalizmnatleporównawczyminnychnacjonalizmóweuropej-
skich,[w:]Ideologie,doktrynyiruchynarodowe.Wybraneproblemy,red.S.Stępień,Lublin2006,
s.356-357,362-364.WpublicystyceukraińskiejznajdujemypróbyutożsamianiaDmytraDon-
cowazAdamemDoboszyńskim.Zob.:LibraryandArchivesCanada[dalej:LAC],Dmytro
DontsovFonds,MG31-D130[dalej:DDF],Vol.23,F.9,ПольськийIонцовзасудженийна
смерть,nУкра.нсbкеЖMття”18VIII1949.
15
o.В.,Iмовський.укра{нськепитання,nn.тературно-Hауко;MйВ.стнMк”[dalej:
nHВ]1930,nr10,s.914-924;Хрон.ст,Iмовськийякпророк,nВ.стнMк”1939,nr3,s.216-219.
