Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ziemiidrzewitd.12ModlitwydawnychSłowianodbywałysięnajczęściejpodgo-
łymniebem,cozapewnićmiałobezpośrednizwiązekzabsolutem.Niewznoszono
więcświątyńwformiebudowli,miejscamikultubyłyświętegajeiźródła.Panteon
słowiańskichbóstwjawisięnamjakoantropomorficznewyobrażeniesiłnatury-
poszczególnibogowie,wespółzlicznymidemonami,rządząsłońcem,księżycem,
gwiazdami,wodami,deszczami,wiatrami,drzewami,skałamiitd.Ponieważczęsto
sięzdarzało,żeposzczególnebóstwaniebyłydlaSłowianłaskawe,niekiedywręcz
okazywałyludziomswójgniewizsyłałynanichwszelkiegorodzajuplagi,starano
sięjeprzekonaćogłębokiejczciiszacunku,owierzewichmoc,awwypadkunie-
szczęściajakośudobruchaćiprzebłagać.Metodą,dojakiejsięnajczęściejuciekano,
byłoskładanieofiar.Wiadomo,żewofierzezawszeskładanoto,conajcenniejsze.
CozaśmożebyćcenniejszegodlaSłowianinaniżtworyprzyrody?Oddawanowięc
matcenaturzeto,coonasamadlaludziprzeznaczyła:zwierzęta,zboża,rośliny,
owoce,mióditd.
NiewątpliwieSłowianie,którzyprzybylinaPółwysepBałkańskizeswojejpo-
łożonejznaczniedalejnapółnocpraojczyzny,przenieślinanowygruntcharakte-
rystycznydlanichsystemwierzeń(wbardzoarchaicznejpostaci)izachowaligo
jeszczedługopotym,jakwdrugiejpołowieIXwieku(około864roku)chanBorys
zdecydowałoprzyjęciuchrześcijaństwa.Najdłużejprzetrwałapamięćowszelkich
pomniejszychbóstwach,tebowiembyłybezpośredniozwiązanezcyklempórroku
izrolniczymtrudem.Wyobrażeniaonichtworzyłyswegorodzajukosmicznymodel,
którypóźniejnałożyłsięnachrześcijańskąkosmogonięiuzupełniłją.
PrzybylinaBałkanySłowianiepoczątkowonajprawdopodobniejznaleźlisiępod
panowaniemmilitarnymipolitycznymProtobułgarów,którzytworzylielitęwładzy,
dominującąwVII-IXwiekunadprzeważającąliczebnie,leczgorzejzorganizowaną
ludnościąsłowiańską.Protobułgarzybyliniejednolitym,bopodzielonymnaple-
miona,koczowniczymludem,któryzgłębiAzjiprzesiedliłsięnajpierwnatereny
położonenadMorzemAzowskim,astamtądruszyłnapodbójpołudniowejEuropy
13
.
Swymgłównymzajęciemuczynilioniwojnę-m.in.dlategoichchanowiezdumą
podkreślali,żewywodząsięodAtylli,słynnegowodzaHunów,którywVwiekutak
skuteczniepustoszyłEuropę,żezyskałsobiemianonbiczabożego”
,zesłanegorzekomo
poto,byukaraćtych,którzycorazbardziejoddalalisięodKościoła.Pokrewieństwo
ProtobułgarówzHunaminiejestjednoznacznieiniepodważalniewyjaśnione,ale
niewątpliwiemożnasięmiędzynimidoszukaćcechwspólnych
14
.Źródłahistoryczne
12
Българскамитология.Енциклопедиченречник,сIст.A.Стойнев,изд.7М+Логис,София
1994;J.Strzelczyk,Mity,podaniaiwierzeniadawnychSłowian,Rebis,Poznań1998;P
.Szczepanik,
SłowiańskieZaświaty.Wierzenia,wizjeimity,Triglav,Szczecin2018.
13ИсториянаБългария,т.1,И.Bожилов,В.Гюзелев,ИсториянасредновековнаБългария
VII-XIVвек,т.1,Aнубис,София1999.
14
Wedługkrótkiegolatopisu,znanegojakoИменникътнабългарскитеханове,kilkuprotobuł-
garskichwładcówpochodziłozroduDulo,tegosamego,doktóregonależałAtylla.Zob.М.Москов,
17
