Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6
ImmanuelKant,Uzasadnieniemetafizykimoralności
formalna,zwiesięlogik!;jeżelizaśograniczasiędopewnychokreślo-
nychprzedmiotówintelektu,zwiesięmetafizyk!.
Wtensposóbwyłaniasięideapodwójnejmetafizyki,metafizyki
przyrodyimetafizykimoralności.Fizykabędziewięcmiałaswączęść
empiryczną,aletakżeczęśćrozumową,ataksamoetyka,chociażtutaj
częśćempirycznawszczególnościmogłabysięnazywaćpraktyczn!
antropologi!,rozumowazaśwłaściwie-filozofi!moraln!.
Wszystkiegałęzieprzemysłu,rzemiosłaisztukizyskałyprzez
podziałprac,ponieważniejedenczłowiekrobiwszystko,leczkażdy
ograniczasiędopewnejpracy,któraswymsposobemtraktowania
różnisięznacznieodinnych,aczynito,bymócjąwykonaćjak
najdoskonalejizwiększąłatwością.Gdziepraceniesąwtensposób
rozróżnioneipodzielone,gdziekażdyjestmajstremdowszystkiego,
tamrzemiosłaznajdująsięjeszczewstanienajwiększegobarbarzyń-
stwa.Niebyłobywprawdzieprzedmiotemniegodnymrozważenia
zapytać,czyczystafilozofianiedomagasiędlakażdejzeswychczęści
osobnegopracownikaiczyniedziałobysięlepiejzcałościązajęć
naukowych,gdybysięostrzegłotych,którzyprzywyklisprzedawać
wiedzęempirycznązmieszanązrozumową-odpowiedniodogustu
publiczności-wewszelkichimsamymnieznanychstosunkach
iktórzysamisiebienazywająsamodzielnymimyślicielami,ainnych,
którzyprzyrządzajątylkoczęśćrozumową,zwąmędrkami,żebynie
uprawialijednocześniedwuzajęć,któresposobemichtraktowania
nadzwyczajniesięróżnią,zktórychkażdewymagamożeosobnego
talentuiktórychpołączeniewjednejosobietylkowytwarzapartaczy.
Mimotopytamtujednaktylkooto,czynaturanaukiniewymaga,
byzawszestarannieodgraniczyćczęśćempirycznąodczęścirozumo-
wejiwłaściwą(empiryczną)fizykępoprzedzićmetafizykąprzyrody,
apraktycznąantropologię-metafizykąmoralności,którąmusieliby-
śmyoczyścićstaranniezewszystkichpierwiastkówempirycznych,
żebywidzieć,ilewobuwypadkachmożezdziałaćczystyrozumiz
389
jakichźródełonteswojewiadomościaprioriczerpie.Toostatnie
zadaniemoglibyzresztąspełnićwszyscymoraliści(którychimięjest
legion)albotylkoniektórzy,czującydotegopowołanie.
Ponieważzamierzeniemojedotyczytutajwłaściwieetyki,dlatego
ograniczamprzedłożonepytanietylkodotego:czynieistniejemnie-
manie,iżjestzewszechmiarrzecząkoniecznąopracowaćrazczystą
filozofięmoralną,oczyszczonązupełniezewszystkiego,cojesttylko
