Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Meandrydemokracjiwczasieiprzestrzeni
11
Demokrytporuszajedenznajtrudniejszychproblemówdemokracjiwszystkich
czasów:couczynić,abywładzapochodzącazwyborubyłasilnaorazenergicznie
ścigałanaruszycieliprawaijakzarazemzapewnić,abyludziesprawującyswefunk-
cjezwyborunieobawialisię,iżwraziekonsekwentnegoegzekwowaniaprzepisów
prawnychinarażaniasiętymsamymczęściobywateli,stanąsiępoupływiekadencji
obiektemszykanzestronynowychwybrańców.
Przekonuje,żepowinnosięznaleźćśrodkiprawneinietylkoprawne,abyten,kto
sprawującfunkcjępublicznąiniepopełniającjakiejkolwiekniesprawiedliwości(jeśli
nawetostrościgałnaruszycieliprawa),niedostawałsięnastępniebezbronnywewła-
dzęzłoczyńcówiniebyłobiektemszykanzichstrony.Wadąówczesnejdemokracji
greckiejbyłowłaśnieto,żeniezapewniałaonanależycieinteresówludzisprawiedli-
wych,którzysprawowaliurzędy.
GłównezasadyDemokrytowejkoncepcjidemokracjisąnastępujące:
1)rządzący,powinnibyćwybierani;
2)rządzącychwolnokrytykowaćzawszystko,coźleczynią;
3)wparzezdemokracjąwinnasięrozwijaćsamodyscyplinaspołeczna;
4)rządzącywinnisięcopewienczaszmieniać,leczzmianyniepowinnynastępować
zbytczęsto.Zaswądziałalnośćzgodnązprawemniepowinnibyćrepresjonowani
(Mosca,1939).
Wpolitycezalecazasadęumiarkowaniaiumiejętnościzawieraniakompromisów.
Nigdynienależywpadaćwskrajność,uważa,aniwżyciuosobistym,anipublicznym.
Poglądytepozostająwlogicznejzgodziezjegokoncepcjądemokracji,którejcelem
wedługfilozofajestwprowadzenieharmoniidosprzecznychinteresów.Tospostrze-
żeniejestsłuszne,aletylkozpewnego,ściśleokreślonegopunktuwidzenia.Celem
państwajestnietylkotrzymaniewkarbachposłuszeństwaprzeciwników,alerównież
sprowadzaniedojednegomianownikazasadniczychinteresówwalczącychzesobą
grupwramachobozurządzącego(Piwnicki,2014).
ZłotyśrodekArystotelesa
Wstarożytnościnajwiększezasługiwempirycznymprezentowaniuianalizowa-
niuwydarzeńpolitycznychprzypisanoArystotelesowi(384-322r.p.n.e.).Urodziłsię
wmieścieStagirawMacedonii.Pochodziłzzamożnejrodziny,jegoojciec,Niko-
mach,byłlekarzemkrólamacedońskiegoAmyntasaII.Przezdwadzieścialatkształcił
sięwAkademiiPlatońskiej.TamzapoznałsięzsystememfilozoficznymPlatonaoraz
przyswoiłsobiecałąówczesnąnaukę.
W343r.p.n.e.,kiedyfilozofprzebywałwLesbos,królmacedońskiFilipIIwezwał
gonaswójdwórdoPelli,gdziepowierzyłmustanowiskonauczycielajegoczternasto-
letniegosynaAleksandra,któregopotomnośćnazwałanWielkim”.Objąwszywładzę
wroku336,AleksanderzwolniłArystotelesazestanowiskanauczyciela.Jednakuczo-
nycieszyłsięszczególnymiwzględamiidoświadczałżyczliwościodtegowładcy.
Arystoteleswswoichdociekaniachnaukowychzająłsięrównieżteoriąspołeczeń-
stwa.Rozpoczynająrefleksjanadgenezążyciazbiorowego.Jakajestgenezastanu
społecznego?Wjakisposóbpowstał,jaksięrozwijaikujakiemucelowizmierza?
