Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
polskim.WiesławJuszczakbędziewręczzdania,żeTargnajarzyny,wktórym
martwanaturanapierwszymplanieDjakbywysypujesięzramyobrazowej”iprzez
tobudujeDciągłośćpomiędzyprzestrzeniąwyobrażanąirealną”,współtworzy
wmalarstwietendencję,którąmożnauznaćzaDpunktwyjściasymbolizmu”30.
Nazakończenietegowstępuwróćmyjeszczedoprzywołanegonapoczątku
tekstuKlaczkiSztukapolska.Autortenbyłzdania,żeokopolskiegomalarza,Dnie-
nawykłedoświatłaisłońca”,Dniejestzdolneaniuchwycić,anioddaćtejnieskoń-
czonejskalifarbipółcienia,którawciążdrżywpowietrzu”,żepolskiegomala-
rzaDuczuciekolorówścinasiępodszarąpowłokąnaszegohoryzontu”31.Chociaż
Klaczkozauważył,żetesamewarunkiatmosferycznenieprzeszkodziłyrozkwito-
wimalarstwaholenderskiego,tojednakbyłprzekonany,żemartwenaturyisceny
rodzajowe,któreztakąlubościąmalowaliHolendrzy,reprezentująDjedynieniziny
twórczości”,wktórejDduchpolski”,Didealnyarycerski,wielkomyślnyakatolic-
ki”32,nigdyniemógłbyznaleźćgodnejreprezentacji.Przypomnijmy,żekrytyka
artystycznawidziaławTargunajarzynyPankiewiczadzieło,którechylisięku
martwejnaturzebądźzgołajestniąowielebardziejniżscenąrodzajową,wdodat-
kumartwąnaturąświetnieuchwyconąwDczystem,białymświetledniapochmur-
nego”,jakpisałoobraziewspomnianywyżejStanisławWitkiewicz33.Takwięc
Dszczęśliwagodzinamalarstwapolskiego”wybiłatakżezapośrednictwemobrazu
reprezentującegorodzaj,któryKlaczkoodrzucałjakoniegodnypolskiegoducha.
TargnajarzynyjawisięjakocałkowitezaprzeczeniewizjisnutychprzezKlaczkę
iznakzupełnieinnejepoki.Witkiewicz,widząctenobrazw1889r.nawystawie
wwarszawskiejZachęcie,mógłjedynieutwierdzićsięwsłusznościswejdecyzji
oobaleniutwierdzeńKlaczki.
20Obrazzfotografii
Biorąctowszystkopoduwagę,łatwobędziezrozumiećmojezdumienie,kiedy
zaobserwowałem,żeTargnajarzynyzkolekcjiMuzeumNarodowegowPoznaniu
różnisięodfotograficznychreprodukcjiobrazuPankiewiczaotymtytulewkilku
30W.Juszczak,Malarstwopolskie.Modernizm,Warszawa1977:Auriga,s.82.
31J.Klaczko,Sztukapolska,dz.cyt.,s.42–49.
32Tamże,s.43.
33[Sincero],WystawakonkursowaTowarzystwaZachętySztukPięknych,DEchoMuzyczne,
TeatralneiArtystyczne”1889,r.VI,nr278,s.40;B.Łaszczyński,Pogadankiartystyczne,DNiwa”
1889,r.XVIII,nr5,s.78;H.Struve,KonkursmalarskiTowarzystwaZachętySztukPięknych,DKłosy”
1889,r.XLVIII,nr1232,s.95;S.Witkiewicz,Wystawakonkursowa,DŻycie”1889,r.III,nr6,s.87;
W.Gerson,WystawamiędzynarodowawParyżuwr.1889,DTygodnikIlustrowany”1889,r.XIII,
nr327,s.215.
20
