Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
woliadresatówdecyzji.Podmiotemrozstrzygającymmożebyćjednazestronsporu
lubpodmiottrzeci.Jednakżerozstrzyganiesporuprzezjednązjegostronniedaje
gwarancjiprawidłowegorozstrzygnięcia,gdyżnależyonodopodmiotubezpośrednio
zainteresowanegojegowynikiem
6
.Szczególnymrodzajemdziałalnościrozstrzygającej
jestwymiarsprawiedliwości(sformalizowane,sprawiedliweiwiążącerozstrzyganie
sporówoprawo
7
).Sprawowaniewymiarusprawiedliwościjestrealizowanewpostaci
zinstytucjonalizowanychform,którychelementamiskładowymisąrówność,obiek-
tywnośćorazbezstronność
8
.
Działalnośćpojednawczazmierzadougodowegorozwiązaniasytuacjikonflik-
towejnadrodzeporozumieniasamychstronkonfliktu.Wzależnościodprzyjętego
modeluprzedmiotowadziałalnośćmożeobejmowaćtworzenieakceptowalnych
warunkówdobezpośrednichkontaktówmiędzystronamikonfliktuiwpływaniena
stronywceludoprowadzeniadougodowegozakończeniakonfliktu(mediacja,po-
średnictwo)bądźtakżeopracowywaniewstępnychpropozycjizakończeniakonfliktu
iprzedstawianieichstronom(koncyliacja,rozjemstwo).Przytymzawszerozwiązanie
konfliktupozostajewyłączniewgestiisamychjegostron
9
.
Kontrolaprzestrzeganiaprawa(kontrolalegalności)todziałalnośćpolegająca
nabadaniuzachowaniaokreślonychpodmiotówpodkątemjegozgodnościzobo-
wiązującymprawemoraznawystępowaniudowłaściwychorganówzwnioskami
ozastosowanieodpowiednichśrodkównawypadekzagrożenialubnaruszeniaprawa
(kontrolasensulargo).Dlategoteżkontrolalegalnościjestpostrzeganapowszechniejako
wyłącznyatrybutpaństwa.Przytymczęstoochronaprawaprzedmiotowegołączy
sięzochronąprawapodmiotowego.Przedmiotowainstytucjaróżnisięodnadzoru
brakiemwjejtreścidopuszczalnościsamodzielnejkorektystwierdzonychnieprawi-
dłowości.Natętreśćskładająsięnastępująceetapy:badaniezgodnościzprawem
działalnościkontrolowanychpodmiotów(kontrolasensustricto)orazwystępowanie
dowłaściwychorganówzodpowiednimiwnioskamiwprzypadkustwierdzenia
nieprawidłowości.Zakreskontrolilegalnościmożemiećograniczonycharakter.Sa-
moistnośćlubniesamoistnośćcharakterutejdziałalnościzależynatomiastodtego,
czykontrolaprzestrzeganiaprawawyczerpujezakresdziałalnościwramachochrony
prawnejdanegoorganu,stanowielementinnegorodzajudziałalnościlubkontroli
oszerszymzakresie
10
.
Pomocprawnatodziałalnośćpolegającanaświadczeniuusługocharakterze
prawnymnarzeczpodmiotówstosunkówprawnychoraznapodejmowaniuodpo-
wiednichśrodkówprawnychwceluzabezpieczeniaiochronyichprawniechronio-
nychinteresów.Głównąfunkcjąpomocyprawnejjestochronaprawpodmiotowych
iprawniechronionychinteresów,przezcojednocześnieprzedmiotemochronystajesię
prawowznaczeniuprzedmiotowym.Potrzebarozwijaniawewspółczesnympaństwie
różnychformdziałalnościpolegającejnaudzielaniupomocyprawnejuzasadnionajest
6
S.Włodyka,Ustrójorganówł,s.14–15.
7
Por.L.Garlicki,Polskieprawokonstytucyjne.Zaryswykładu,Warszawa2003,s.354.
8
K.Piasecki,OrganizacjawymiarusprawiedliwościwPolsce,Kraków2005,s.15.
9
10
S.Włodyka,Ustrójorganówł,s.16–17.
S.Włodyka,Ustrójorganów…,s.18–21.
16
