Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
9
Salamance,SantiagoiGrenadzie
4
.MariaTeresa(1717-1780),cesarzowa
MonarchiiHabsburgów,odebrałaUniwersytetWiedeńskijezuitomipowie-
rzyłajegoreformęwyznaczonymprzezsiebieludziomnauki.Wówczas
rozkwitłynatejuczelninaukimedyczne,biologia,chemia,fizyka,prawo
naturyizmodyfikowanezostaływykładyzdyscyplinteologicznych
5
.
Wkrajachniemieckichzaczęłypojawiaćsięnoweuczelnie,wtymnp.:
wHalle(1693rok),Getyndze(1737rok)iErlangen(1743rok)
6
-przypełnym
poparciuwładcówiopiecepaństwa.Ichstrukturaorganizacyjnastałasię
wzoremdlainnychpowstającychuniwersytetóworaztych,któresięmoder-
nizowały.SzczególneuznaniezdobyłUniwersytetwGetyndze,któryzacelsta-
wiałkształceniedladobrapaństwa.Jegowładzeuzyskałyswobodęwdoborze
kadryprofesorskiejiwprowadzeniubadańnaukowych.Uniwersytetwyróżniał
siędobrzewyposażonymipracowniamiilaboratoriamibadawczymi
7
.
StareuniwersytetywNiemczechlikwidowanoalbodostosowywanodo
nowychwymogów.W1794rokuupadłuniwersytetwStuttgarcie,w1798-
wKolonii,Trewirze,MoguncjiiBonn,w1803-wDyllingen,Bambergu
iFuldzie,aw1804wErfurcie
8
.
Zmieniałysiętakżeuniwersytetyfrancuskie,którewdrugiejpołowie
XVIIIwiekuzostałypoddaneostrejkrytyceiuznane,międzyinnymiprzez
twórcówfrancuskiejEncyklopediialboSłownikarozumowanegonauksztuk
irzemiosł,zainstytucjeprzestarzałe,źlekształcąceinierozwijającenauki
9
.
Propozycjeichunowocześnieniapozostałyjednakwsferzeprojektów.
Barthole
´my-GabrielRollandd’Erceville(1734-1794),prezydentparlamentu
paryskiego,postrzegałuniwersytetweFrancjijakoelementhierarchicznego
systemuszkolnego.Uniwersytetyprowincjonalne,jegozdaniem,miałykie-
rowaćinadzorowaćszkołynaswoimobszarzeipodlegaćparyskiejSorbonie.
Ponadtomiałykształcićfachowców,wtymnauczycieli,aprogramnauczania
powinienmiećcharakterutylitarny
10
.
4
E.Rostworowski,op.cit.,s.716,720;J.Kamińska,Kierunkirozwojuuniwersytetów
europejskichwXVIIIwieku,w:Historia,społeczeństwo,wychowanie.Księgapamiątkowadedykowana
ProfesorowiJózefowiMiąso,Pułtusk–Warszawa2004,s.105–106.
5
B.Leśnodorski,op.cit.,s.898–899,E.Rostworowski,op.cit.,s.621.
6
H.Barycz,op.cit.,s.899;K.Bartnicka,ReformyuniwersyteckiewokresieOświecenia
wNiemczech,w:Religie,edukacja,kultura.KsięgapamiątkowadedykowanaProfesorowiStanisławowi
Litakowi,red.M.Surdacki,Lublin2002,s.379–381.
7
8
K.Bartnicka,op.cit.,s.381.
Ibidem,s.379.
9
B.Leśnodorski,op.cit.,s.893;K.Bartnicka,UpadekuniwersytetówweFrancjiwXVIIIw.,
w:Historia,społeczeństwo,wychowanie.KsięgapamiątkowadedykowanaProfesorowiJózefowiMiąso,
Pułtusk–Warszawa2004,s.40–41.
10
K.Mrozowska,RolauniwersytetówwhierarchicznychustrojachszkolnychdobyOświecenia,w:
Wkręguwielkiejreformy.SesjanaukowawUniwersytecieJagiellońskimwdwusetnąrocznicępowstania
KomisjiEdukacjiNarodowej24-26października1973,podred.K.MrozowskiejiR.Dutkowej,
Warszawa–Kraków1977,s.106;K.Mrozowska,KoncepcjepedagogiczneOświecenia.Rolland
